Prezydent Andrzej Duda z okazji 20-lecia polskiego członkostwa w UE wystosował list do premiera Donalda Tuska, proponując organizację podczas polskiej prezydencji dwóch szczytów unijnych – jednego poświęconego Ukrainie, a drugiego dotyczącego bezpieczeństwa. Jednak rząd źle przyjmuje aktywność prezydenta w tej sprawie. Szef MSZ Radosław Sikorski wypowiedział się w mediach, że inicjatywa prezydenta nie była z nikim skonsultowana – ani wcześniej z rządem, ani z partnerami unijnymi. Otoczenie prezydenta zwraca jednak uwagę, że Andrzej Duda zaprosił na 1 maja Donalda Tuska, ale ten nie skorzystał z zaproszenia, uzasadniając to chorobą. 2 maja prezydent wysłał więc premierowi list z tymi propozycjami. Z kolei strona rządowa ma za złe prezydentowi, że jeszcze pod koniec ubiegłej kadencji przeforsował w Sejmie tzw. ustawę kompetencyjną (podpisaną przez Dudę we wrześniu 2023 roku), która znacznie wzmacnia jego uprawnienia w kontekście polskiej prezydencji. Ustawa ta zakłada, że prezydentem powinny być konsultowane priorytety polskiej prezydencji, a także prezydent ma prawo opiniować obsadę stanowisk w strukturach UE, a więc np. nazwisko polskiego komisarza. Obecny rząd zwraca jednak uwagę, że prowadzenie polityki zagranicznej to wynikająca z konstytucji domena Rady Ministrów, a nie prezydenta.

W ostatnich dniach można było zaobserwować kolejne napięcia na linii prezydent-rząd, związane m. in. z przyszłoroczną prezydencją Polski w UE. W pierwszej połowie 2025 roku Polska po raz drugi będzie sprawować prezydencję w UE (pierwsza była w drugiej połowie 2011 roku)

Szef gabinetu prezydenta Marcin Mastalerek przypomniał jednak w poniedziałek w TVN24, że art. 133 par. 3 konstytucji mówi o współdziałaniu prezydenta z prezesem Rady Ministrów i ministrem spraw zagranicznych w sprawie polityki zagranicznej. Mastalerek wyjaśnił też, że ustawa kompetencyjna doprecyzowuje lukę w konstytucji, bo gdy ustawa zasadnicza była uchwalana, nie byliśmy jeszcze w UE. Ministerka funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz z Polski 2050-TD w rozmowie z jedennewsdziennie.pl przekonuje, że jej zdaniem tamta ustawa może jednak naruszać konstytucję i pogłębia ustrojowy spór kompetencyjny między rządem a prezydentem. - Moim zdaniem ta ustawa zawiera wadliwe konstytucyjnie zapisy. I tak w Polsce jest trudne rozwiązanie systemowe, jeśli chodzi o relacje rządu z prezydentem, bo mamy mieszany system parlamentarno-gabinetowy z prezydenckim. Ta ustawa tylko to jeszcze bardziej skomplikowała i dodatkowo rozmyła jasność kompetencji – przekonuje Pełczyńska-Nałęcz. Jej zdaniem jednak polityka zagraniczna i europejska jest w myśl konstytucji w rękach rządu i ubiegłoroczna ustawa wprowadza niepotrzebne zamieszanie. - Takie zamieszanie utrudnia efektywność Polski na arenie międzynarodowej. Uchwalenie tej ustawy było niepotrzebne, ze szkodą dla państwa – ocenia. Minister funduszy uważa, że na dziś najlepszym rozwiązaniem byłoby uchylenie tej ustawy, choć przyznaje, że będzie to trudne wobec spodziewanego sprzeciwu prezydenta. W opinii Pełczyńskiej-Nałęcz przed naszą prezydencją tę sprawę należałoby jednak uporządkować.

Pełczyńska-Nałęcz dla jedennewsdziennie.pl: ustawa kompetencyjna, uchwalona w 2023 roku, może naruszać konstytucję i pogłębia ustrojowy spór kompetencyjny między rządem a prezydentem

- Jest tu niepotrzebne napięcie, bo akurat polityka zagraniczna czy sprawy dotyczące bezpieczeństwa Polski to były do tej pory te płaszczyzny, w których najłatwiej było się z panem prezydentem porozumieć. Wierzę, że będzie tak nadal – mówi jedennewsdziennie.pl nowa rzeczniczka klubu KO Dorota Łoboda. - Pan prezydent musi pamiętać, że polityka zagraniczna to jest kompetencja rządu i jeżeli chce coś proponować, powinien to z rządem konsultować. Mam nadzieję, że dojdzie do jakiejś poważnej rozmowy, która pozwoli nam uniknąć takiego konfliktu, który gdzieś będzie widoczny na zewnątrz. Że w Polsce są napięcia, to my doskonale o tym wiemy. Natomiast chodzi o to, żebyśmy w sprawie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Polski na zewnątrz pokazywali jedność – dodaje Łoboda. Jednak poseł PiS, były minister rozwoju i technologii Waldemar Buda przekonuje w rozmowie z jedennewsdziennie.pl, że polska konstytucja dzieli kompetencje związane z polityką zagraniczną między rząd a prezydenta, więc w tych sprawach konieczna jest współpraca obu ośrodków. - Widać jednak, że Koalicja Obywatelska nie jest zdolna do takiej współpracy. Dzieje się to samo co kiedyś, kiedy zabierano fotel panu prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu. Widać brak współpracy z prezydentem, tylko stawianie go pod ścianą, podczas gdy on ma konkretne uprawnienia, wynikające z konstytucji i ustaw – przekonuje Buda. - Mam nadzieję, że rząd obecny pójdzie po rozum do głowy i jednak zacznie współpracować. Bo wiele spraw uda się uzgadniać, również z prezydentem, jeśli jest dialog, rozmowa i podmiotowe traktowanie wszystkich, którzy w tej sprawie współdecydują – dodaje.

Czy w takim razie spory nie zakłócą polskiej prezydencji i nie skompromitują nas w oczach UE? Politycy KO bagatelizują na razie problem, wierząc, że do początku prezydencji napięcia zostaną na tyle załagodzone, że jej samej nie utrudnią

Jednak zdaniem Budy są sprawy, które powinny być w tych kwestiach rozstrzygane już dziś, niezależnie od wyborów. - Proponuje mniej wystąpień medialnych, a więcej współpracy i roboczego uzgadniania stanowisk – mówi poseł PiS. Z kolei zdaniem Przemysława Wiplera z Konfederacji problemy z koabitacją będą miały niewielki wpływ na to, jak będzie wyglądała polska prezydencja w Unii Europejskiej. Prezydencja, zaznacza Wipler, będzie bowiem rodzić napięcia w takich kwestiach jak polityka energetyczna, kwestie klimatyczne, polityka przemysłowa, a w tych wszystkich sprawach decyduje rząd. - Na pewno istotne jest to, jaki mamy plan na tę prezydencję, bo on już dzisiaj powinien być znany i uzgadniany – przyznaje Wipler. - Coś co ma być wdrażane 1 stycznia przyszłego roku, już dziś powinno być prawie gotowe - dodaje. Zdaniem posła Konfederacji nawet sporna ustawa, jeśli nie zostanie uchylona, nie musi jednak zakłócić polskiej prezydencji. - Dużo bardziej wpłynie to, jacy politycy zostaną wybrani do Parlamentu Europejskiego i jak będzie wyglądał PE. Czy się skończą rządy układu socjalistyczno-chadeckiego, który rządzi od kilku dekad. Oni właśnie ze sobą koabitują i wspólnie ustalają wszystkie kluczowe decyzje i wypracowują na poziomie unijnym zgniłe kompromisy. Kluczowe jest to, czy do PE 9 czerwca wybrana zostanie większa liczba partii konserwatywnych czy wolnościowych – ocenia Wipler.

Co dalej? W politycznych kuluarach można usłyszeć opinie, że napięcie na linii prezydent-rząd może osłabnąć po wyborach do Parlamentu Europejskiego

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się kwestią relacji prezydent-rząd w kontekście prezydencji Polski w UE w 2025 roku. Oto najważniejsze punkty materiału: 

Ministerka funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz z Polski 2050-T

Nowa rzeczniczka klubu KO Dorota Łoboda

Poseł PiS, były minister rozwoju i technologii Waldemar Buda

poseł Przemysław Wipler z Konfederacji

Materiał Gazeta.pl:

Wykorzystane materiały

Moim zdaniem nowa ustawa kompetencyjna zawiera wadliwe konstytucyjnie zapisy. I tak w Polsce jest trudne rozwiązanie systemowe, jeśli chodzi o relacje rządu z prezydentem, bo mamy mieszany system parlamentarno-gabinetowy z prezydenckim. Ta ustawa tylko to jeszcze bardziej skomplikowała i dodatkowo rozmyła jasność kompetencji. Uchwalenie tej ustawy było niepotrzebne, ze szkodą dla państwa

Rysuje się ostry spór Duda-rząd. "Uchwalenie tej ustawy było niepotrzebne, ze szkodą dla państwa"