W Polsce już 14 proc. ośmiolatków mierzy się z otyłością, a kolejnych 18 proc. ma nadwagę i jest poważnie zagrożonych chorobą otyłościową. Dane z badania przeprowadzonego przez Instytut Matki i Dziecka są bardzo niepokojące, a eksperci mówią już otwarcie o epidemii wśród dzieci i młodzieży.

- Co roku obserwujemy wzrost odsetka dzieci zarówno z nadwagą, jak i z otyłością. To dotyczy zarówno dziewczynek, jak i chłopców. Jeśli chodzi o przyczynę tego zjawiska to jest ono złożone i tutaj nie ma jednej, która odpowiadałaby za jego całokształt. Oczywiście - jako wiodące należałoby wskazać zaniedbywanie aktywności fizycznej dzieci, nieodpowiedni sposób żywienia, ale niebagatelną rolę odgrywa również wzrost dostępu do technologii i to jak je udostępniamy naszym najmłodszym. Już coraz młodsze dzieci coraz chętniej spędzają czas przed konsolami, smartfonami i komputerami, kosztem swojej aktywności fizycznej - wyjaśnia dr hab. n. med. i n. o zdr. Dominik Olejniczak z Zakładu Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Zwraca uwagę, że konsekwencje tego zjawiska są zastraszające i można je podzielić na kilka grup. Pierwszą grupą są konsekwencje somatyczne otyłości.

– Kwestią czasu w przypadku otyłości dzieci są problemy zdrowotne z układem ruchu – kręgosłupem, stawami. Kolejnym wyzwaniem jest również nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca, które mogą pojawić się u dzieci czy młodych dorosłych jako wtórne powikłanie otyłości. Musimy również pamiętać, że sama otyłość jest jednostką chorobową i należy ją leczyć - podkreśla.

Kolejna grupa konsekwencji wiąże się ze zdrowiem psychicznym dzieci otyłych. Ekspert zwraca uwagę, że do pewnego etapu te dzieci nie mają świadomości swojego problemu. Przychodzi jednak moment, kiedy otyłe dziecko musi zmierzyć się z brakiem akceptacji, wyszydzaniem zarówno przez rówieśników, jak i dorosłych – często są to efekty ograniczeń ruchowych wynikających z otyłości, np. niemożności wykonania określonych ćwiczeń na lekcjach wychowania fizycznego

- Niestety to prosta droga do kryzysów zdrowia psychicznego i depresji. Kolejną grupą konsekwencji otyłości to te związane z życiem społecznym i wykluczeniem otyłych dzieci z życia społecznego. Często mają one duże problemy w nawiązywaniu relacji, wycofują się jeszcze mocniej za ekran komputerów – przez co jeszcze trudniej im o kontakty interpersonalne czy budowanie więzi - wyjaśnia ekspert zdrowia publicznego.

Otyłość u dzieci to również ogromne ryzyko długofalowych konsekwencji ekonomicznych dla systemu ochrony zdrowia, który będzie musiał udźwignąć koszty leczenia otyłości i wszystkich jej powikłań. Szacunki OECD wskazują, że co roku nawet 1,5 mln hospitalizacji może mieć bezpośrednio związek z otyłością. Natomiast dane ZUS pokazują, że tylko na przestrzeni jednego dziesięciolecia (2012-2022) wydatki na świadczenia związane z niezdolnością do pracy w związku z rozpoznaniem otyłości, a poniesione przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych wzrosły z 22 mln zł do 31 mln zł.

Już co trzeci ośmiolatek ma problemy z właściwą masą ciała. Niestety decydenci nadal nie mają recepty na narastający problem otyłości oraz nadwagi wśród najmłodszych. Eksperci biją na alarm i przestrzegają – jeśli nie zaczniemy działać, to wkrótce konsekwencje otyłości pokonają system ochrony zdrowia

Dominik Olejniczak zwraca uwagę, że pierwszy krok został już zrobiony. Od 1 września 2025 roku w szkołach pojawi się nowy przedmiot - wychowanie zdrowotne. - W podstawie programowej tego nowego przedmiotu z pewnością uwzględnione zostaną elementy związane z aktywnością fizyczną. Z mojego punktu widzenia - również jako specjalisty promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej - istotnym jest jednak to, by nie wygłaszać truizmów dotyczących znaczenia aktywności fizycznej, ale przede wszystkim pokazywać młodemu pokoleniu proste sposoby na zwiększanie poziomu aktywności fizycznej, przy jednocześnie ograniczonych możliwościach czasowych, czy pokazywać, jak się motywować do aktywności fizycznej. Niestety samo rozmawianie o diecie i aktywności fizycznej obawiam się, że nie przyniesie oczekiwanych efektów - istotą jest proponowanie rozwiązań łatwych do zastosowania na co dzień. Ważnym elementem powinna być również edukacja rodziców – szczególnie, że otyłość jest chorobą, której czynniki ryzyka są w większości modyfikowalne i wynikają de facto z niewłaściwych wyborów i zachowań. W praktyce oznacza to, że w przypadku dzieci źródłem otyłości mogą okazać się złe wybory ich najbliższych, którzy decydują o jakości, składzie i ilości spożywanych posiłków - wskazuje ekspert.

Warto również jasno powiedzieć, że ta inwestycja w edukację nie zwróci się szybko. Proces ten będzie trwał lata, a jego efekty również nie pojawią się z dnia na dzień. Natomiast jeśli nie zaczniemy, to wkrótce będziemy mieli bardzo poważny problem. Proszę zwrócić uwagę - że otyłość to jedna z tych chorób niezakaźnych, o której już dyskutujemy, mówiąc o poważnej epidemii.

- Najbardziej efektywne działania to działania legislacyjne i to jest to, co realnie właściwie jedynie parlamentarzyści mogą skutecznie zrobić - podkreślił dr hab. n. med. Michał Brzeziński, Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Alergologii i Żywienia Dzieci Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Klinicysta wskazuje również, że środków na realizację założonych celów powinno się szukać w budżecie państwa. 

- Mamy prawie 1,5 mld zł z tzw. podatku cukrowego. Tych środków „w walce ze skutkami otyłości” jednak w ogóle nie widzimy. Wiemy, że one są, ale gdzie one tak naprawdę są lokowane? Zawsze pada odpowiedz, że trafiają na leczenie, ale nie otrzymujemy precyzyjnej informacji. To właśnie z tej daniny należałoby pozyskać środki na efektywną prewencję - dodaje Michał Brzeziński.

Jak zaradzić problemowi? Pierwszy krok wykonany. "Otyłość jest chorobą, której czynniki ryzyka są w większości modyfikowalne i wynikają de facto z niewłaściwych wyborów i zachowań"

Świadomość dotycząca skali problemu powoli dociera do decydentów, ale opieka nad pacjentami nadal nie jest optymalna i skoordynowana. W Ministerstwie Zdrowia trwają prace nad dwoma projektami rozporządzeń w sprawie pilotażu kompleksowej opieki specjalistycznej nad dorosłymi osobami otyłymi (z BMI>= 30) oraz nad otyłymi dziećmi. Do 30 czerwca 2026 roku wydłużono również pilotażowy program kompleksowej opieki specjalistycznej nad pacjentami z otyłością olbrzymią (KOS-BAR). Politycy dostrzegają również konieczność działań międzyresortowych.

- Widzimy na tym polu miejsce do pogłębionego, międzyresortowego działania. Już teraz Ministerstwo Edukacji Narodowej - jako priorytet - postawiło sobie wdrożenie edukacji zdrowotnej. Edukacja zdrowotna powinna stać się jednym z istotnych filarów kształcenia z silnym komponentem nauki o prawidłowym żywieniu. Musimy się bardzo dobrze przygotować do tego, żeby edukacja zdrowotna w polskim wykonaniu - jako przedmiot - miała realny wpływ na zmianę sytuacji w ujęciu epidemicznym- wskazała wiceminister Paulina Piechna-Więckiewicz.

Co dalej? Rząd rusza z odsieczą? Świadomość dotycząca skali problemu powoli dociera do decydentów, ale opieka nad pacjentami nadal nie jest optymalna i skoordynowana

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się problemem otyłości wśród dzieci i młodzieży. Oto najważniejsze punkty materiału: 

Wykorzystane materiały

"Najbardziej efektywne działania to działania legislacyjne i to jest to, co realnie właściwie jedynie parlamentarzyści mogą skutecznie zrobić"

Cytat na koniec

Co trzeci 8-latek ma z tym problem. "To prosta droga do kryzysów i depresji"

Najwięcej zastrzeżeń jest w klubie PSL, którego większość wypowiada się przeciw. Przy sprzeciwie PiS i Konfederacji powoduje to, że o przyjęciu ustawy w Sejmie może zdecydować jeden głos. Do głosowania ma dojść między 10 a 12 lipca.

Projekt ustawy został przyjęty przez nadzwyczajną komisję, która od kwietnia pracuje nad czterema projektami dotyczącymi aborcji. Zakłada on, że pomoc w przerwaniu ciąży do 12. tygodnia może praktycznie nie podlegać karze.

Projekt ma być głosowany dopiero na posiedzeniu planowanym w dniach 10-12 lipca, bo, jak przypomniał marszałek Sejmu Szymon Hołownia, zmian w kodeksach nie można głosować od razu po złożeniu.

- Mam nadzieję, że jest szansa, żeby to przyjąć. To jest projekt, na którym nam bardzo zależy i uważamy, że to może być nowy kompromis, zanim definitywnie zliberalizujemy prawo aborcyjne – powiedziała jedennewsdziennie.pl ministra ds. równości Katarzyna Kotula.

Nadzwyczajna sejmowa komisja przedstawiła projekt zmian w Kodeksie karnym, które powodują, że przerywanie ciąży, choć nadal pozostaje nielegalne, nie będzie karane więzieniem. Popierają go kluby KO i Lewicy, a także prawie cały klub Polski 2050

Według marszałka Hołowni w klubie Polski 2050 każdy będzie głosować tak, jak będzie chciał (większość tego klubu jest za tą ustawą), choć z uwagi na układ poparcia w Sejmie każdy głos może być rozstrzygający. „Prezydent Duda zapewne tego nie podpisze, natomiast w Sejmie może się wydarzyć wszystko” – powiedział Hołownia dziennikarzom.

Projekt poprze cały albo prawie cały (z wyjątkiem zapewne Romana Giertycha i być może Michała Kołodziejczaka) klub Koalicji Obywatelskiej.

- Na posiedzeniu komisji cała koalicja rządowa zagłosowała wspólnie, co daje dużą nadzieję na to, że ten projekt przejdzie przez parlament – powiedziała jedennewsdziennie.pl Katarzyna Piekarska (KO). - Mam nadzieję, że nikomu nie zadrży ręka. To jest naprawdę ważna ustawa i ustawa oczekiwana, bo nie może dochodzić do takich sytuacji, że matka czy partner kobiety za pomoc w aborcji w postaci dostarczenia tabletek czy podwiezienia do kliniki, czy przekazania pieniędzy na bilet za granicę, podlega sankcji karnej. To jest sytuacja nienormalna w XXI wieku i wydaje mi się, że również nasi koalicjanci to rozumieją. Byłaby bardzo rozczarowana, gdyby ten projekt nie przeszedł przez polski parlament. Inna sprawa, jak zachowa się pan prezydent, ale my też jesteśmy po to, żeby pokazać, że jesteśmy skuteczni i jesteśmy w stanie przedstawić takie rozwiązanie, które jest rozwiązaniem awaryjnym – dodała Piekarska.

- To jest realizacja zobowiązań, które były przedmiotem debaty podczas kampanii wyborczej i na które czekają nasi wyborcy. Oceniam tę propozycję prawa jako krok w dobrą stronę – powiedział jedennewsdziennie.pl Tomasz Kostuś (KO).

Także konserwatywny poseł KO Marek Sowa zwrócił uwagę w rozmowie z jedennewsdziennie.pl, że są to zmiany w Kodeksie karnym, które nie odnoszą się do meritum sprawy ochrony życia, więc nie wyklucza poparcia.

- Liczę na to, że ta propozycja, która jest najmniej daleko idącą spośród wszystkich, dotyczących przerywania ciąży ma szanse zostać uchwalona – powiedziała jedennewsdziennie.pl Anna Maria Żukowska (Lewica).

"Prezydent Duda zapewne tego nie podpisze, natomiast w Sejmie może się wydarzyć wszystko". 

Podczas kwietniowych głosowań za skierowaniem czterech projektów ustaw aborcyjnych do komisji jedynym posłem PiS, który wstrzymał się od głosu zamiast głosować za odrzuceniem projektów liberalizujących prawo aborcyjne w pierwszym czytaniu był Radosław Fogiel. Tym razem w rozmowie z jedennewsdziennie.pl Fogiel zapowiedział jednak, że raczej zagłosuje przeciw.

Najbardziej podzielony będzie klub PSL. Posłanki Urszula Nowogórska i Urszula Pasławska głosowały za projektem w komisji. Jednak większość klubu zapewne będzie przeciw, choć na razie unikają jednoznacznego wypowiadania się w tej sprawie. - Przecież depenalizacja aborcji to tak jak wprowadzenie aborcji na życzenie – powiedział jedennewsdziennie jeden z posłów PSL.

W kwietniowym głosowaniu za odrzuceniem pierwotnej wersji projektu dotyczącego depenalizacji aborcji w pierwszym czytaniu głosowało siedmiu najbardziej konserwatywnych posłów PSL. Dziś jeden z nich Jacek Tomczak deklaruje w rozmowie z jedenewsdziennie.pl, że na pewno zagłosuje przeciwko.

- Trybunał Konstytucyjny Andrzeja Zolla przesądził kiedyś kwestię konstytucyjności przepisów aborcyjnych w Polsce. Były w przeszłości próby SLD liberalizacji ustawy ze względów społecznych, jednak względy konstytucyjne, jak wykazał wtedy TK, na to nie pozwalają – powiedział Tomczak.

Jego zdaniem nie wchodzi w grę też odstąpienie od karania. - Nie można sobie wyobrazić, że przerwanie czyjegoś życia będzie odbywać się bez rozsądnego, proporcjonalnego, ale jednak wymiaru kary. Nie można przecież przerwać życia i nie ponieść za to konsekwencji. Dlatego trudno sobie wyobrazić, żeby tego typu projekt znalazł większość w tym parlamencie – zaznaczył Tomczak w rozmowie z jedennewsdziennie.pl.

Co dalej? Przeciw zapewne będą kluby PiS i Konfederacji. Najbardziej podzielony będzie klub PSL. "Trudno sobie wyobrazić, żeby tego typu projekt znalazł większość w tym parlamencie"

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się projektem ws. depenalizacji aborcji. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Mam nadzieję, że jest szansa, żeby to przyjąć. To jest projekt, na którym nam bardzo zależy i uważamy, że to może być nowy kompromis, zanim definitywnie zliberalizujemy prawo aborcyjne"

Może zdecydować jeden głos. "Prezydent zapewne tego nie podpisze, ale w Sejmie może się wydarzyć wszystko"

Zdaniem autorów raportu na tę zmianę wpłyną m.in. niedobór składki zdrowotnej i innych środków pozyskiwanych w drodze podatków (np. podatek cukrowy), trwałe skutki wzrostu wydatków NFZ oraz wykorzystanie przez płatnika w 2023 roku wszystkich rezerw finansowych, jakie udało się mu zgromadzić w latach 2020-2022. Istotnym problemem jest również to, że kilka dni temu Komisja Europejska uznała, że Polska wydaje za dużo i nałożyła na nasz kraj procedurę nadmiernego deficytu.

Zdaniem Sławomira Dudka - ekonomisty i założyciela Instytutu Finansów Publicznych - jeśli ziści się scenariusz, w którym jedna trzecia wydatków publicznego płatnika (NFZ) będzie pochodzić z dotacji budżetowej – wówczas oznaczać to będzie, że deficyt generowany przez NFZ będzie niemal dwukrotnie wyższy od mitycznej dziury finansowej obserwowanej w ZUS, a dokładnie w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. - W ostatnich kilku latach wprowadzono kilkadziesiąt nowych podatków, a mimo tego nie uniknęliśmy procedury nadmiernego deficytu. Dlatego stoję na stanowisku, że koniecznym jest oszacowanie tej luki i wyrysowanie sobie priorytetów - wskazał ekonomista. Dodał również, że w ekonomii nie ma co liczyć na cud. – Płacąc niskie podatki, mając szeroki wachlarz świadczeń gwarantowanych nie można liczyć na to, że uda się to spiąć finansowo. Obecna sytuacja jest ogromnym wyzwaniem dla rządzących i wilczym dołem, który został ukryty w systemie przez poprzedników - zauważył Dudek.

Luka finansowa w budżecie Narodowego Funduszu Zdrowia będzie się pogłębiała i według najnowszych szacunków może wynieść nawet 158,9 mld złotych

- Moim zdaniem ten raport powstał zbyt późno. Zarówno pracodawcy, samorządy zawodowe, ale również związki zawodowe mówiły, że do takiej sytuacji dojdzie. System bez właściwego finansowania nie zdoła udźwignąć tego, co narzuca nam ustawa o nakładach na ochronę zdrowia. To, co wynika z raportu – czyli realna groźba ogromnego niedofinansowania systemu ochrony zdrowia – było do przewidzenia. Natomiast pewnym jest, że ani poprzedni rządzący, ani obecne kierownictwo resortu zdrowia nie wyciągnęli wniosków i nie zapewnili systemowi właściwego finansowania. Co więcej tutaj nie powinniśmy rozmawiać o prostym dodawaniu środków finansowych, ale o racjonalnym wydatkowaniu, którego podstawą będzie rzetelne sprawdzenie, jakie są rzeczywiste potrzeby w systemie ochrony zdrowia - wskazuje Krystian Karol Krasowski. Jego zdaniem racjonalnym krokiem byłaby weryfikacja wycen świadczeń i takie ich ustawienie, by możliwe było utrzymanie w systemie wszystkich tych pracowników, którzy są w nim niezbędni.

Zwrócił również uwagę, że data 1 lipca zbliża się nieuchronnie i za chwilę pracodawcy będą zobligowani do wypłaty podwyżek personelowi medycznemu. Jednocześnie resort zdrowia wybrał wariant dodatkowych środków, które trafią do świadczeniodawców na realizacje procedur – ale w ocenie Krasowskiego – oszacowana wysokość środków na ten cel przeznaczonych może okazać się dalece niewystarczająca. Pojawia się również wiele innych niewiadomych m.in. ta dotycząca obywatelskiego projektu nowelizacji ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych autorstwa środowiska pielęgniarek i położnych. – Bez względu, który scenariusz zostanie wybrany, to koniecznym będzie zapewnienie kolejnego, dodatkowego finansowania dla tej części wydatków w ochronie zdrowia - wskazuje Krystian Krasowski.

Jednocześnie zapytany, czy jego zdaniem, istnieje przestrzeń do tego, by obniżać składkę zdrowotną – jasno wskazał, że takiej możliwości nie ma. – Te pieniądze są w systemie ochrony zdrowia potrzebne. W tym momencie obniżenie wpływów ze składki zdrowotnej będzie gwoździem do trumny dla publicznego systemu ochrony zdrowia, a w dalszych krokach doszłoby do cichego przyzwolenia na prywatyzację systemu i oddania walkowerem zdrowia Polek i Polaków - przekonuje Krasowski.



Niedofinansowanie to stan permanentny, który nie dziwi. "Pewnym jest, że ani poprzedni rządzący, ani obecne kierownictwo resortu zdrowia nie wyciągnęli wniosków i nie zapewnili systemowi właściwego finansowania"

Zdaniem Anny Gołębickiej przedstawione w raporcie dane i analizy są predykcją, która powinna być oznaczona kilkunastoma gwiazdkami. Autorzy skupiają się na luce w NFZ i przekonują, że wszystkie zadania przypisane NFZ mają być pokryte ze składki zdrowotnej, bo inaczej to będzie źle działać, a większość problemu leży w za dużych wynagrodzeniach, które wciąż rosną. To nadmierne uproszczenie sprawia, że czytający obywatel zaczyna się bać, że zabraknie pieniędzy na zdrowie, a głównie jest to wina pielęgniarek, lekarzy i innych medyków, którzy dostają podwyżki. Z mojej perspektywy wyzwaniem nie jest to - aby składka zdrowotna pokrywała w 100 proc. wydatki NFZ, tylko żeby Polacy byli efektywnie leczeni, a państwo miało na to zagwarantowane środki i w NFZ, i w budżecie państwa. Mało tego, by patrzyło na zdrowie w formie inwestycji i widziało, w jaki sposób dodanie pieniędzy w zdrowiu daje wpływy do budżetu z podatków szybciej wracających do sprawności obywateli oraz oszczędności na przykład w świadczeniach ZUS.

– Przedstawiona w ten sposób wizja przyszłości jest bardziej nastraszeniem społeczeństwa niż pełnym obrazem finansów ochrony zdrowia - gdyż można tu odnieść wrażenie, że w systemie zabraknie na nie ponad 159 mld złotych i rzeczywiście brzmi to przerażająco, ale wydatki na zdrowie to nie tylko NFZ, ale również wszystko to, co jest zapisane „na zdrowie” w budżecie państwa. Do tego w tym roku w szeroko rozumianym zdrowiu pojawią się ponad 4 mld złotych, jakie dostępne będą z budżetu KPO, nie wykluczone są również inne środki celowe. Nie chcę tu nikogo bronić, czy tłumaczyć, chodzi o to, byśmy wiedzieli, że jest to symulacja pewnego istotnego fragmentu, który bez kontekstów całości może być źle interpretowany - dodaje Anna Gołębicka.

Jednocześnie zwróciła uwagę, że z punktu widzenia zarządzania systemem kluczowym jest poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia. – Odnoszę wrażenie, że obecne poukładanie systemu ochrony zdrowia sprawia, że wiele obszarów zbudowało w nim swoją strefę komfortu i niespecjalnie jest skłonne do wprowadzania zmian. Tymczasem powinniśmy dążyć do tego, by system ten stał się nie tylko bardziej efektywnym, ale również bardziej przejrzystym. Nie powinniśmy bezrefleksyjnie podnosić wynagrodzeń, ale powinniśmy skupić się na tym, by szły za nimi konkretne oczekiwania związane z poprawą efektywności działania i pracy. Nie w zabieraniu jest sztuka, tylko w płaceniu za dobry i pożyteczny produkt - wskazuje.

Zdaniem ekonomistki samo dolewanie środków nie sprawi, że sytuacja pacjenta ulegnie poprawie. Dlatego decydenci – zdaniem Gołębickiej - powinni dbać o to, by za dodatkowymi środkami szły określone kluczowe wskaźniki jakości i efektywności (KPI).

Konieczna jest poprawa efektywności. "Wyzwaniem nie jest to - aby składka zdrowotna pokrywała w 100 proc. wydatki NFZ, tylko żeby Polacy byli efektywnie leczeni, a państwo miało na to zagwarantowane środki i w NFZ, i w budżecie państwa"

Co powinno się więc zadziać, by z jednej strony zasypywać pojawiającą się lukę, z drugiej natomiast ograniczać niezbędną dotację z budżetu państwa, która stanowić będzie obciążenie dla już istniejącego deficytu? Autorzy raportu proponują m.in. wprowadzenie rozwiązań prawnych, które umożliwiłyby przesuwanie niewykorzystanych środków z prezydenckiego Funduszu Medycznego do budżetu NFZ. 

Istotnym będzie również znalezienie rozwiązań, które redukowałyby część dotacyjną i umacniały system ochrony zdrowia w kierunku systemu samofinansującego się z tytułu składki zdrowotnej. Kluczowym może się również okazać wstrzymanie prac legislacyjnych nad obywatelskim projektem ustawy o płacy minimalnej w zdrowiu (w części, która wymuszałaby wzrost zobowiązań po stronie NFZ), a także nowelizacja obowiązującej ustawy o płacach tak, by zmiany przepisów wchodziły w życie z dniem 1 stycznia, a nie 1 lipca.


Co dalej? Zasypywanie luki nie będzie proste. "Istotnym będzie m.in. znalezienie rozwiązań, które redukowałyby część dotacyjną i umacniały system ochrony zdrowia w kierunku systemu samofinansującego się z tytułu składki zdrowotnej" 

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się problemem finansowania polskiej służby zdrowia. Oto najważniejsze punkty materiału: 

Co dalej? Zasypywanie luki nie będzie proste. "Istotnym będzie m.in. znalezienie rozwiązań, które redukowałyby część dotacyjną i umacniały system ochrony zdrowia w kierunku systemu samofinansującego się z tytułu składki zdrowotnej" 


"Płacąc niskie podatki, mając szeroki wachlarz świadczeń gwarantowanych nie można liczyć na to, że uda się to spiąć finansowo. Obecna sytuacja jest ogromnym wyzwaniem dla rządzących i wilczym dołem, który został ukryty w systemie przez poprzedników"

Nawet prawie 160 mld złotych - tyle może wynieść luka finansowa NFZ. "To wilczy dół zastawiony przez PiS"

Prokuratura chce mu postawić zarzuty, ponieważ zgodził się na zakup programu Pegasus ze środków Funduszu Sprawiedliwości. Dopiero zaś na kolejnym posiedzeniu Sejmu, za dwa tygodnie, będzie rozpatrywany wniosek o uchylenie immunitetu i zgodę na aresztowanie drugiego byłego wiceministra sprawiedliwości Marcina Romanowskiego, także w związku z zarzutami dotyczącymi FS. To będą zapewne ostatnie wnioski rozpatrywane przez komisję regulaminową pod kierownictwem Jarosława Urbaniaka z KO, bo ma on zostać szefem komisji sprawiedliwości.

Szef komisji regulaminowej Jarosław Urbaniak (KO) powiedział jedennewsdziennie.pl, że na najbliższym posiedzeniu Sejmu, które rozpoczyna się w tę środę, będzie zapewne głosowany wniosek o uchylenie immunitetem Michała Wosia. W tym tygodniu zwołana jest komisja regulaminowa, która będzie opiniować tę sprawę.

Do Sejmu wpłynął też wniosek o uchylenie immunitetu, a także aresztowanie innego byłego wiceministra sprawiedliwości Marcina Romanowskiego. To on nadzorował w resorcie sprawiedliwości za czasów Zbigniewa Ziobry Departament Funduszu Sprawiedliwości i firmował nieprawidłowości przy przyznawaniu dotacji z tego funduszu zaprzyjaźnionym politycznie podmiotom. Dowody na to przedstawił prokuraturze były dyrektor Departamentu Fundusz Sprawiedliwości Tomasz Mraz.

Na razie jednak wniosek o uchylenie immunitetu i wyrażenie zgody na aresztowanie Marcina Romanowskiego nie został przekazany przez marszałka Sejmu do komisji regulaminowej. Komisja ta, jak powiedział jedennewsdziennie.pl Urbaniak, zajmie się tym wnioskiem dopiero w okolicach 10 lipca, przed kolejnym posiedzeniem Sejmu. I również na tym posiedzeniu wszyscy posłowie będą też głosować nad wnioskami prokuratury. - Aby wypełnić kroki proceduralne, jest co najmniej 7 dni na zwołanie komisji, a także kolejne 7 dni na wezwanie zainteresowanego posła do złożenia wyjaśnień. To są zwyczajowe terminy – mówi szef komisji regulaminowej.

Jeszcze na tym posiedzeniu Sejmu będzie prawdopodobnie głosowany wniosek o uchylenie immunitetu byłego wiceministra sprawiedliwości Michała Wosia z Suwerennej Polski

Byłyby to więc zapewne ostatnie wnioski o uchylenie immunitetu, rozpatrywane przez komisję regulaminową pod jego kierownictwem. Wnioski o uchylenie immunitetów zapewne zostaną przyjęte, bo popierają je przedstawiciele ugrupowań tworzących koalicję 15 października.

Wiceminister klimatu i środowiska Miłosz Motyka z PSL-TD powiedział jedennewsdziennie.pl, że ludowcy raczej na pewno zagłosują "za", choć ostateczną decyzję podejmą władze partii i klubu.

- Jestem gotowa zagłosować "za", bo uważam, że prokuratura powinna to wyjaśnić. Jak są wątpliwości w sprawie nieprawidłowości, immunitet powinien zostać uchylony – powiedziała jedennewsdziennie.pl Ewa Szymanowska z Polski 2050-TD. Dodała, że jeśli posłowie PiS nie mają nic do ukrycia, niech sami zrezygnują z immunitetów.

Rzeczywiście, gdyby np. Michał Woś sam zrzekł się immunitetu, znacznie przyspieszyłoby to procedurę. W przypadku Romanowskiego sprawa jest bardziej złożona, bo poseł sam nie może wyrazić zgody na aresztowanie, musi to zrobić Sejm.

Wniosek o aresztowanie jest zwykle rozpatrywany oddzielnie z wnioskiem o uchylenie immunitetu – Sejm może więc uchylić immunitet, a np. nie zgodzić się na aresztowanie.

Urbaniak, jak wynika z nieoficjalnych informacji jedennewsdziennie.pl, może niebawem zostać przewodniczącym komisji sprawiedliwości w miejsce wybranej do Parlamentu Europejskiego Kamili Gasiuk-Pihowicz

- To element nagonki na środowisko Suwerennej Polski – ocenia w rozmowie z jedennewsdziennie.pl poseł PiS i polityk SP Jacek Ozdoba. - Zarzut wobec pana ministra Wosia polega na tym, że CBA osiągnęło korzyść, czyli państwo też miało z tego korzyść. Jeśli państwo ma korzyść z tego, że minister podejmuje decyzje, bo skuteczniej jest zwalczana przestępczość, to co w tym niewłaściwego. Z kolei zarzut wobec pana ministra Romanowskiego, że działał w jakiejś zorganizowanej grupie przestępczej na gruncie prawa karnego nie znajduje potwierdzenia, ponieważ podejmował decyzje wspólnie i w porozumieniu z innymi podmiotami, a jego decyzje miały wystarczające podstawy prawne. Dlatego te wnioski to jest kompromitacja prokuratury, zarzuty wyssane z palca – dodaje Ozdoba.

Jego zdaniem prokuratorzy sformułowali te wnioski pod presją polityczną, co potwierdził w swoich wpisach na portalach społecznościowych Roman Giertych, pisząc, że „presja ma sens”. - Bezprecedensowy jest też wniosek o aresztowanie Marcina Romanowskiego. Po co zastosowanie aresztowania, które jest środkiem zapobiegawczym, skoro wszystko w tej sprawie już wiadomo, są podobno taśmy i nie ma obawy żadnego matactwa – zaznacza Ozdoba.

Wniosek o areszt, który ma dotyczyć Romanowskiego, jest zaledwie piątym takim wnioskiem – w 2018 roku takie wnioski dotyczyły senatora Stanisława Koguta z PiS (zdominowany przez PiS Senat nie zgodził się na jego aresztowanie) i posła PO Stanisława Gawłowskiego (wniosek w Sejmie przeszedł). Ponadto 20 lat temu Sejm zgodził się też na areszt ówczesnego posła SLD i wiceministra skarbu państwa Andrzeja Pęczaka, który w efekcie trafił za kratki w związku z zarzutami korupcyjnymi. Także w 2007 roku Sejm V kadencji, krótko przed samorozwiązaniem zgodził się na aresztowanie posła Samoobrony Stanisława Łyżwińskiego w związku z tzw. seksaferą.

Co dalej? Przedstawiciele klubu PiS uważają wnioski prokuratury za polityczne i oczywiście zapowiadają głosowanie przeciw. "To element nagonki"

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się kwestią wniosków o uchylenie immunitetów Michała Wosia i Marcina Romanowskiego. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Jestem gotowa zagłosować za, bo uważam, że prokuratura powinna to wyjaśnić. Jak są wątpliwości w sprawie nieprawidłowości, immunitet powinien zostać uchylony"

Immunitet Wosia uchylany teraz, Romanowskiego za dwa tygodnie. Wiemy, kto będzie szefem komisji sprawiedliwości

Życie osób zmagających się z celiakią to pasmo wyzwań – począwszy od postawienia prawidłowej diagnozy, brak społecznej świadomości skutków nieleczonej choroby, przez niemożność leczenia farmakologicznego, po konieczność stosowania restrykcyjnej diety i niezrozumienie potrzeb chorych. Jedyną formą pomocy dla tej grupy pacjentów jest dieta bezglutenowa, która nadal traktowana jest w wielu miejscach jak fanaberia, a nie kwestia zdrowia pacjentów.

Celiakia to genetycznie uwarunkowana, ogólnoustrojowa, nieprawidłowa odpowiedź układu immunologicznego na obecność w organizmie glutenu- w efekcie której dochodzi do uszkodzenia i immunologicznej amputacji kosmków jelitowych. Dane epidemiologiczne szacują, że częstość występowania celiakii wynosi 1,4 proc. (w przypadku diagnozowania na podstawie obecności przeciwciał) lub 0,7 proc. (w przypadku potwierdzania choroby poprzez biopsję dwunastnicy).

- Szacujemy, że w Europie nawet jedna osoba na sto zmaga się z celiakią. Występuje ona częściej niż takie schorzenia jak: mukowiscydoza, fenyloketonuria czy choroba Leśniowskiego-Crohna. Kłopot polega również na tym, że jest ona nierozpoznawana, a diagnozę swojej choroby usłyszało zaledwie 5 proc. pacjentów z celiakią. Natomiast pozostałe 95 proc. osób nie wie o tym, że jest chora – wskazuje dr hab. Piotr Dziechciarz, gastrolog dziecięcy z Kliniki Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Ekspert wskazuje, że celiakia nie jest jedynie chorobą układu pokarmowego, a ogólnoustrojowym schorzeniem uwarukowanym genetycznie, którego objawy są bardzo zróżnicowane, często niezwiązane z układem pokarmowym i mało charakterystyczne.

- Często głównymi objawami celiakii są objawy pozajelitowe, takie jak m.in: anemia, osteoporoza, niskorosłość, opóźnione dojrzewanie i problemy z płodnością, bóle stawów, chroniczne zmęczenie czy niedobory witamin i składników mineralnych - dodaje Dziechciarz. Nieleczona celiakia może prowadzić do wielu poważnych powikłań takich jak - chłoniaki jelita cienkiego, nowotwory żołądka, nowotwory przełyku, zaburzenia płodności, zwiększone ryzyko rozwinięcia chorób autoimmunologicznych m.in. tarczycy czy wątroby. – Wyzwaniem jest to, że nadal nie jest rozwiązanych wiele aspektów medycznych, dietetycznych i społecznych – wskazuje lekarz.

Nawet jedna na sto osób zmaga się z celiakią. Nieleczona prowadzić może do innych poważnych chorób - w tym nowotworów przełyku, żołądka czy chłoniaków jelit cienkich, zaburzeń płodności czy zaburzeń neurologicznych

Małgorzata Źródlak wskazuje, że w Polsce średni czas uzyskania diagnozy celiakii wynosi nawet osiem lat. Ta odyseja diagnostyczna wiąże się m.in. z niską świadomością choroby i tym, że często leczone są jej powikłania, bez znalezienia pierwotnej ich przyczyny. Dodatkowo problem celiakii nie jest dostrzegany systemowo. Brakuje możliwości skierowania na badania morfologiczne przez lekarzy rodzinnych, a ścieżka diagnostyczna pacjenta wymaga od niego zdobycia skierowania do poradni gastrologicznej i tam szukania właściwej pomocy.

- Problemem jest nie tylko niska świadomość, ale również bagatelizowanie znaczenia stosowania diety bezglutenowej, która jest obecnie jedyną formą leczenia - wskazuje Źródlak.

Środowisko pacjentów od lat zabiega o opracowanie i wdrożenie w szpitalach, sanatoriach programów żywienia dostosowanych do potrzeb pacjentów z celiakią.

Wyzwaniem jest również dyskryminacja, jakiej doświadczają najmłodsi w placówkach edukacyjnych. Rodzice dzieci zmagających się z celiakią wskazują, że często ich dzieci nie mają zapewnionych bezpiecznych posiłków w szkolnych stołówkach, nie mogą bezpiecznie jechać na szkolne wycieczki, kolonie czy inne wyjazdy. Oczywiście wiąże się to z tym, że wiedza w społeczeństwie na temat celiakii nie jest powszechna. Z drugiej strony pacjenci i ich rodziny mają świadomość, że z tej choroby się nie wyrasta, a stosowanie diety bezglutenowej jest koniecznością, a nie fanaberią czy podążaniem za modą.

Dlatego też przedstawiciele Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej wnioskują o wprowadzenie do ustawy o prawie oświatowym (art. 106 a) zmian, które zagwarantowałyby dzieciom z celiakią lub na innej diecie eliminacyjnej prawo do ciepłego posiłku w szkole. Obecnie w przypadku najmłodszych osób na diecie bezglutenowej w wielu placówkach ten zapis w ustawie jest martwym prawem. Jak szacuje Małgorzata Źródlak problem schorzeń wymagających diety eliminacyjnej może dotykać nawet 8 proc. dzieci.

- W przypadku celiakii stosowana u dzieci z powodów zdrowotnych dieta bezglutenowa jest „zero-jedynkowa”. Jeżeli dziecko ma być zdrowe, wówczas musi jej bezwzględnie przestrzegać – to oznacza czujność przy każdym posiłku, każdego dnia i do końca życia. To diametralnie zmienia życie nie tylko dziecka, ale całej jego rodziny – wyjaśnia Źródlak. Dlatego też chce, by posiłki spożywane przez dziecko w żłobku, przedszkolu czy szkole były dla niego bezwzględnie bezpieczne.

Odyseja diagnostyczna wiąże się m.in. z niską świadomością tej choroby i tym, że często leczone są jej powikłania, bez znalezienia pierwotnej ich przyczyny. "Problemem jest również bagatelizowanie znaczenia stosowania diety bezglutenowej, która jest obecnie jedyną formą leczenia"

Rodzice najmłodszych pacjentów wskazują również w ankietach na emocje towarzyszące chorobie i diecie bezglutenowej. Dziecko z celiakią i jego najbliżsi muszą nie tylko zmienić swoją dietę i dostosować styl życia do potrzeb pacjenta, ale często również poradzić sobie z trudnymi emocjami – smutkiem, złością, poczuciem straty i żalu, poczuciem wykluczenia, odrzucenia czy w końcu bezradnością. Na to wszystko nakłada się zmęczenie psychiczne i fizyczne, konieczność bycia nad wyraz odpowiedzialnym, co wprost przekłada się na brak pewności siebie, wzbudzanie w dziecku poczucia „bycia kłopotem”, czy w końcu bezradność i żal wobec bagatelizowania i niezauważania problemów osób z celiakią. 

– Apelujemy więc o równe traktowanie i zniesienie dyskryminacji dzieci z celiakią i z innymi poważnymi wykluczeniami w diecie w polskich placówkach edukacyjnych. Jako dorośli jesteśmy to winni dzieciom, które swej choroby i sposobu odżywiania związanego z nią nie wybrały – zaapelowała Małgorzata Źródlak.

Co dalej? Dieta w celiakii to także koszt emocjonalny. "Apelujemy więc o równe traktowanie i zniesienie dyskryminacji"

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się celiakią, czyli jedną z najczęściej pojawiających się chorób autoimmunologicznych. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Szacujemy, że w Europie nawet jedna osoba na sto zmaga się z celiakią. Występuje ona częściej niż takie schorzenia jak: mukowiscydoza, fenyloketonuria czy choroba Leśniowskiego-Crohna. Kłopot polega również na tym, że jest ona nierozpoznawana, a diagnozę swojej choroby usłyszało zaledwie 5 proc. pacjentów. Natomiast pozostałe 95 proc. osób nie wie o tym, że jest chora"

To nie jest fanaberia czy podążanie za modą. Na tę chorobę cierpi w Europie jedna na sto osób 

4626 zł brutto – tyle ma wynieść płaca minimalna w Polsce w 2025 r. Propozycję w tej sprawie w zeszłym tygodniu przyjął rząd. Formalnie takie najniższe wynagrodzenie w Polsce nie jest jeszcze na 100 procent pewne, bo teraz będą trwać konsultacje ze związkowcami i pracodawcami w ramach Rady Dialogu Społecznego. Brak porozumienia będzie oznaczał, że rząd we wrześniu sam podejmie decyzję, a więc zapewne pozostanie przy swojej propozycji (nie może dać mniej).

Obecnie płaca minimalna wynosi 4242 zł brutto, a od lipca 4300 zł. To oznacza, że w 2025 r. zobaczymy podwyżkę o 7,6 proc. względem kwoty z drugiej połowy roku. Wyliczenia ekspertów wskazują, że to najmniejsza skala podwyżki, jaką mógł dać rząd zgodnie z jego interpretacją ustawy o płacy minimalnej.

4626 zł brutto - tyle w przyszłym roku ma wynieść płaca minimalna w Polsce, według rządowej propozycji

Płaca minimalna wzbudza w ostatnich latach mnóstwo emocji z różnych powodów, między innymi dlatego, że rośnie szybciej niż przeciętnie wynagrodzenia w gospodarce. Na podstawie rządowych prognoz można szacować, że w tym roku będzie to około 53,3 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, w przyszłym blisko 54 proc. To dość skokowy wzrost - w latach 2020-2023 ten stosunek wynosił około 47,5-50 proc., we wcześniejszych kilku latach około 44-47 proc. W 2019 r. płaca minimalna w Polsce wynosiła 2250 zł brutto. To oznacza, że w sześć lat podwoi się.

Warto w tym miejscu krótko wyjaśnić, skąd bierze się płaca minimalna. To ważne, a niestety często ta kwestia umyka. To, o ile przynamniej powinna pójść w górę, reguluje ustawa. Skala podwyżki zależy m.in. od rządowej prognozy inflacji na dany rok. Mamy też wskaźnik weryfikacyjny, czyli wyrównanie błędu prognozy (jeśli inflacja okazała się wyższa niż przewidywał rząd, w kolejnym roku trzeba to wyrównać i mocniej podnieść płacę minimalną). To dość logiczne: wzrost płacy minimalnej ma przynajmniej wyrównać straty inflacyjne, żeby realnie pracownik nie tracił. W pewnych okolicznościach (gdy płaca minimalna nie przekracza 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce), do wzoru dorzuca się jeszcze dwie trzecie prognozy wzrostu PKB na dany rok.

Płaca minimalna w Polsce stanowi około 53 proc. przeciętnego wynagrodzenia. To jeden z wyższych poziomów w UE. W sześć lat płaca minimalna urośnie o ponad 100 procent

Oczywiście rząd może zdecydować, że podniesie płacę minimalną bardziej niż wymusza to na nim ustawa, ale mniej – nie. Sutą podwyżkę ponad ustawowy mus rząd PiS zaordynował na 2020 r. (czyli w 2019 r.), podnosząc płacę minimalną z 2250 zł brutto do 2600 zł, choć zgodna z przepisami byłaby już podwyżka do około 2350 zł. Wtedy w apogeum kampanii wyborczej przed październikowymi wyborami prezes Kaczyński i premier Morawiecki powtarzali, że za cztery lata płaca minimalna w Polsce przekroczy 4 tys. zł, a polskie firmy muszą przestać konkurować tanią siłą roboczą, zaś zacząć walczyć innowacyjnością i automatyzacją. Tamta zapowiedź w zasadzie została zrealizowana, choć w głównej mierze wymusiła to inflacja. 

W łącznej podwyżce płacy minimalnej między 2019 r. a 2025 r. (czyli o 2376 zł – z 2250 zł do 4626 zł) około 80 proc. to ustawowy mus, a „tylko” około 20 proc. – coś ponad. O blisko 100 zł więcej niż wymagały przepisy płaca minimalna urosła w 2021 i 2023 r., ale za to w podwyżkach w 2022 i 2024 r. (oraz zapowiedzianej przez rząd Tuska na 2025 r.) „tłuszczyku” ponad ustawowy mus nie było wcale albo to raptem parę złotych dla prostego rachunku.

Polska jest jednym z unijnych prymusów, jeśli chodzi o płacę minimalną. Tych około 53 proc. przeciętnego wynagrodzenia to jeden z najwyższych poziomów w UE. De facto Polska jest jednym z pierwszych krajów, które już spełniają wytyczne (a bardziej: wskazówki) z unijnej dyrektywy dotyczącej minimalnego wynagrodzenia. Kraje Wspólnoty powinny wykonać ją do połowy listopada br. Dyrektywa nie określa konkretnie, ile powinna wynosić płaca minimalna – ma ona być "adekwatna" i zapewniać pracownikom "godny poziom życia". Niemniej padają w niej przykładowe wskaźniki, którymi warto się kierować: 60 proc. mediany wynagrodzeń brutto lub 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia brutto. W Polsce oba te kryteria spełniamy.

Mimo to kilka tygodni temu przez Polskę przebiegł szmer zaskoczenia, gdy ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk wyszła z propozycją, aby płaca minimalna wynosiła 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Bazując na rządowych prognozach co do przeciętnego wynagrodzenia, można szacować, że taki scenariusz oznaczałby płacę minimalną na poziomie około 4800 zł brutto w 2024 r. i około 5150 zł w 2025 r. Później resort wyjaśniał, że te 60 procent średniego wynagrodzenia to żaden oficjalny postulat, a „wartość o charakterze kierunkowym”. „Powinniśmy do niej dążyć, ale nie jest ona obligatoryjna” – wyjaśniał.

Wzrosty płacy minimalnej z ostatnich lat częściowo wynikają z „hojności” polityków, ale w głównej mierze: z ustawowych zapisów, które wymuszają rekompensowanie inflacji

Duże wzrosty płacy minimalnej z ostatnich lat polepszają oczywiście sytuację pracowników z dołów drabiny płacowej w Polsce. Kontestują je natomiast pracodawcy i ich poplecznicy – choć jak pokazaliśmy, te podwyżki wynikają przede wszystkim z realizacji ustawowych wytycznych z początków XXI wieku, a nie „hojności” polityków (choć tego drugiego częściowo też).

 Kilka dni temu Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, pisał, że „najbardziej oczywistym skutkiem” wyraźnie szybszego wzrostu płacy minimalnej niż produktywności jest „likwidacja tysięcy firm lub ucieczka w szarą strefę”. „Zbyt wysoki w stosunku do średniego wynagrodzenia poziom pensji minimalnej skutkuje, zwłaszcza w uboższych regionach kraju, redukcjami zatrudnienia. W ten sposób ci, którzy mieliby być beneficjentami podwyżek, w ostatecznym rozrachunku stają się często ich ofiarami. Innym z negatywnych skutków ubocznych jest migracja pracowników z małych miejscowości do dużych miast, gdyż to właśnie w mniejszych ośrodkach najszybciej znikają miejsca pracy” – pisał. 
 
 To częsty argument po tej stronie sporu. W prostej linii prowadzi do kolejnego wniosku podejmowanego przez Abramowicza i część organizacji biznesowych: o konieczności regionalizacji płacy minimalnej. W podobne tony co Abramowicz uderzał zresztą niedawno premier Tusk, który - zastrzegając, że oczywiście podwyżki płacy minimalnej są konieczne - oceniał dużą skalę jej wzrostów jako zagrożenie "szczególnie dla małych i średnich firm w Polsce".

„Nie mamy dużych obaw, że wzrost płacy minimalnej w Polsce spowoduje wzrost bezrobocia. Rynek pracy mamy na to zbyt silny. No i płaca minimalna jest słabo egzekwowana. W Polsce niektórzy zarabiają płacę minimalna na papierze, a w praktyce mniej lub więcej” – pisali już rok temu ekonomiści Pekao. Mimo dużego wzrostu płacy minimalnej, rzeczywiście nie odnotowano m.in. skoku stopy bezrobocia, choć oczywiście do mediów przebijają się informacje o punktowych zwolnieniach, w tym także motywowanych rosnącymi kosztami pracy. Te są w ankietach wśród przedsiębiorców na czołowych miejscach, jeśli chodzi o wyzwania czy bariery rozwoju. Badania Piotra Lewandowskiego i Macieja Albinowskiego z Instytutu Badań Strukturalnych sprzed kilku lat wskazały, że między 2007 a 2018 r. szybsze podnoszenie płacy minimalnej niż wzrost średniego wynagrodzenie miało wprawdzie pozytywny wpływ na dochody, ale negatywny (choć nieznacznie, kwestia ok. 1,2 proc.) na zatrudnienie w jednej trzeciej regionów o najniższych płacach.

Osobne pytanie dotyczy tego, czy wciąż ambicją polskiego biznesu jest rywalizacja relatywnie niskimi kosztami pracy. W obliczu mocnego rynku pracy i niemal najniższej w UE stopie bezrobocia marzeniem nie tylko ministry Dziemianowicz-Bąk, ale też części ekonomistów jest to, abyśmy zaczęli mocniej konkurować innowacyjnością i produktywnością. - Wyczerpał się model rozwoju Polski jako państwa, które może konkurować tanią siłą roboczą – mówiła kilka dni temu w money.pl szefowa resortu pracy. Wśród innych argumentów za podnoszeniem płacy minimalnej są także te dotyczące godnych warunków pracy oraz ochrony przed ubóstwem osób pracujących.

W ostatnich latach mieliśmy w Polsce do czynienia ze „spłaszczeniem siatek płac”, czyli płaca minimalna doganiała te dotychczas nieco wyższe płace

Wracając do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców Adama Abramowicza, kolejnym wysuniętym przez niego argumentem w niedawnym stanowisku było zjawisko spłaszczania siatek płac. „Zarobki osób pracujących na mniej odpowiedzialnych stanowiskach zbliżają się do zarobków tych, którzy ponoszą większą odpowiedzialność. W ten sposób podcina się motywację do pracy i podnoszenia kwalifikacji” – pisał. Szacunki Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wskazują, że o ile w 2021 r. płacę minimalną dostawało około 1,6 mln osób, o tyle w 2024 r. już 3,6 mln. Z drugiej strony, resort szacuje liczbę osób „na minimalnej” w 2025 r. na mniej, bo 3,1 mln osób.

W każdym razie doszło tu w ostatnich lat do dużej zmiany. „Polska jest rekordzistą świata jeśli chodzi o odsetek osób na płacy minimalnej. Spośród osób na etacie 27 proc. zarabia płacę minimalną. Są takie regiony, miejscowości, branże, firmy, w których płaca minimalna jest płacą najbardziej typową” – mówił niedawno w rozmowie z Gazeta.pl Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP. Przekonywał, że w części branż "potworne spłaszczenie siatek płac" przejawia się w stosunku do pracy, braku motywacji do dokształcania się czy chęci brania odpowiedzialności. „Pytanie, czy warto się szkolić albo brać większą odpowiedzialność, skoro pensja netto może będzie o 200 zł wyższa” - zastanawiał się Sobolewski.

Nieco osobną kwestią jest to, że z płacą minimalną i inflacją może być trochę jak z mechanizmem samonapędzającym się. Z jednej strony wzrost płacy minimalnej powinien rekompensować wzrost cen, z drugiej sam może być (szczególnie jeśli to duże wzrosty, jak np. w latach 2023-2024) jednym z czynników proinflacyjnych albo przynajmniej hamujących proces dezinflacji. Z tego punktu widzenia ekonomiści przyjęli rządowe propozycje na przyszły rok – nie tylko jednocyfrowy wzrost płacy minimalnej, ale też podwyżki w budżetówce tylko o 4,1 proc. (ustawowe minimum, zgodnie z rządową
prognozą inflacji na 2025 r.) – z pewną „ulgą”. 

„Bez ograniczenia tempa płac będzie trudno zapanować nad inflacją” – pisali na X ekonomiści ING Banku Śląskiego. Wtórowali im eksperci z BNP Paribas: „mniejsza skala podwyżki niż w ostatnich latach powinna sprzyjać wyhamowaniu dynamiki płac ogółem, a tym samym ograniczyć ryzyko utrwalenia się inflacji”.

W pierwszym kwartale 2024 r. przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej urosło o 14,4 proc. rok do roku, był to drugi największy skok w XXI wieku. Przedstawiciele RPP nie kryją, że obecna dynamika płac w polskiej gospodarce z punktu widzenia inflacji jest dla nich niepokojąca. Prezes Glapiński nazwał je podczas czerwcowej konferencji prasowej "niesłychanie silnym bodźcem proinflacyjnym". Prognozy wskazują, że w 2025 r. dynamika płac powinna spaść do poziomów rzędu 7-9 proc. Od trzech lat dynamika płac w gospodarce narodowej nie zjechała poniżej 9 proc. rok do roku, od dwóch pozostaje dwucyfrowa.

Co dalej? Środowisko przedsiębiorców ubolewa, że wysokie podwyżki płacy minimalnej uderzają szczególnie w małe i średnie firmy. Oponenci przekonują, że pracownicy zyskują godność, a czasy rywalizacji niskimi kosztami pracy się skończyły

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się kwestią płacy minimalnej w Polsce. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Jesteśmy po kilkuletnim okresie silnego wzrostu płacy minimalnej, który wpływał na siatkę płac w przedsiębiorstwach. W wielu firmach doszło do sytuacji, w której wynagrodzenia pracowników, którzy zarabiali powyżej płacy minimalnej, nie rosły tak szybko jak płaca minimalna. Innymi słowy, nastąpiło spłaszczanie struktury płac. Spłaszczanie, które nie znajdowało odzwierciedlenia w różnicach w wydajności tych pracowników"

"Polska jest rekordzistą świata". Chodzi o płacę minimalną w Polsce

Pierwszy z raportów jest na tyle niepokojący, że ministerka zdrowia zapowiedziała przekazanie go do odpowiednich służb, a także powołanie zespołu, w skład którego wejdą przedstawiciele policji, Krajowej Administracji Skarbowej oraz resortu zdrowia.

Monitorowanie i raportowanie niepokojących zjawisk związanych z wystawianiem i realizacją recept na leki z grupy opioidów – takiego zadania podjęła się Izabela Leszczyna w związku z rosnącą liczbą doniesień związanych z wykorzystywaniem tej grupy leków do odurzania się. 

Problem – o którym pisaliśmy już w jedennewsdziennie.pl – stał się na tyle medialnym, że zdecydowano się nad nim pochylić.

Od wtorku na biurko Izabeli Leszczyny trafiają dzienne raporty z danymi dotyczącymi recept wystawionych i zrealizowanych na produkty lecznicze zawierające substancje psychotropowe i środki odurzające. Wszystko przez doniesienia związane z nieprawidłowościami w wystawianiu i realizacji recept na leki opioidowe, w tym fentanyl

Jednym z głównym czynników, który wpłynął na rosnący problem nadużywania opioidów niekoniecznie w celach medycznych, był zdaniem Izabeli Leszczyny stworzony jeszcze przez poprzednią ekipę rządzącą nieszczelny system e-recept. - Chcemy wprowadzić pewne ograniczenia w wystawianiu recept, które ograniczą patologiczne zjawiska związane z nadużywaniem receptomatów. Nasi poprzednicy wprowadzili do systemu prawnego teleporadę, ona była bardzo potrzebna – szczególnie w czasie pandemii. Z teleporadą weszły jednocześnie w życie tak zwane receptomaty. Niestety nasi poprzednicy nie wprowadzili wystarczających ograniczeń prawnych i nie uszczelnili tego systemu wystarczająco. W efekcie jeden pacjent, jednego dnia może skorzystać z kilkudziesięciu porad w kilkudziesięciu receptomatach i uzyskać receptę na przykład na fentanyl- wskazała Izabela Leszczyna. 

Dodała, że system monitorowania wystawianych przez lekarzy recept w Centrum e-Zdrowia istniał, ale jednocześnie nie było żadnego zarządzenia mówiącego o tym, jak instytucja ta ma raportować i które dane powinny być śledzone. – Do tego ta kontrolna działalność – z obszaru recept – rozmyta była na wiele instytucji i w efekcie nie do końca było wiadomo, kto i za co odpowiada – mówiła ministerka zdrowia. Jednocześnie przyznała, że monitoring prowadzony przez Centrum e-Zdrowia ma być działaniem doraźnym, a dalsze działania koncentrować się będą na wypracowaniu określonych legislacyjnych zmian. Zanim jednak do nich dojdzie, Izabela Leszczyna zapowiedziała przeprowadzenie konsultacji, z równoległym przygotowaniem odpowiednich rozwiązań internetowych. 

- Musimy (…) zastanowić się, jakie rozwiązania informatyczne możemy wprowadzić. Ale na pewno nie będzie to zasada 300 recept na dziesięć godzin, która w gruncie rzeczy oprócz tego, że utrudniła pracę lekarzom, to de facto niczego nie uszczelniła - powiedziała Izabela Leszczyna.

Przypomnijmy jednak, że z nieszczelnym systemem wystawiania e-recept walkę podjął również Bartłomiej Chmielowiec - Rzecznik Praw Pacjenta. W ostatnich dniach maja Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę podmiotu, potwierdzając jednocześnie, że wystawianie recept wyłącznie na podstawie ankiety on-line bez badania pacjenta narusza zbiorowe prawa pacjentów. To orzeczenie daje zielone światło Rzecznikowi do podjęcia jeszcze bardziej intensywnych działań wobec firm działających jako receptomaty i opierających swój model biznesowy na wystawianiu recept na leki opioidowe, psychotropowe oraz medyczną marihuanę bez badania pacjentów lub wcześniejszego potwierdzenia terapii w dokumentacji medycznej chorego.

System e-recept jest do naprawy. "Chcemy wprowadzić pewne ograniczenia w wystawianiu recept, które ograniczą patologiczne zjawiska związane z nadużywaniem receptomatów"

O uszczelnienie systemu e-recept apelują również aptekarze, którzy jako jedni z pierwszych zaczęli podnosić głos o niepokojących zjawiskach związanych z receptami m.in. na opioidy. Niestety jak wyjaśnia Marta Trafidło – apteki nie mają narzędzi, do tego, by weryfikować recepty. 

– Nie wiemy, czy pojedyncza recepta, którą realizuje pacjent, jest na użytek pozamedyczny, a samo wypisanie leku bez refundacji nie jest wystarczającą przesłanką, bo np. pacjent może nie być ubezpieczony. Nie mamy do tego odpowiednich narzędzi - siedziba gabinetu lekarskiego może być wszędzie i nie sposób nie zrealizować recepty, która nie została wystawiona w najbliższej okolicy – szczególnie, że są pacjenci, którzy jeżdżą do lekarzy po całej Polsce. W aptece nie mamy również wglądu do Internetowego Konta Pacjenta i historii jego leczenia – w tym wcześniej wystawionych recept. Nie jest zatem możliwe sprawdzenie, czy rzeczywiście taki lek jest stosowany. Dodatkowo ze względu na stygmatyzację pacjentów zrezygnowano z recept różowych i dokładnie z tego samego powodu nie mamy szans na weryfikację tożsamości osoby realizującej takie recepty - oceniła farmaceutka. Dodaje również, że blokada wystawienia e-recepty powinna funkcjonować na platformie P1 (gdzie znajdują się nasze dane medyczne) i to właśnie tam system informatyczny nie powinien dopuścić do wystawienia recepty.

Co dalej? Apteki chcą pomóc, ale nie mają narzędzi. "Nie mamy wglądu do Internetowego Konta Pacjenta i historii jego leczenia. Blokada wystawienia e-recepty powinna funkcjonować na platformie P1 (gdzie znajdują się nasze dane medyczne) i to właśnie tam system informatyczny nie powinien dopuścić do wystawienia recepty" 

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się problemem fentanylu w Polsce. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Nie wiemy, czy pojedyncza recepta, którą realizuje pacjent, jest na użytek pozamedyczny, a samo wypisanie leku bez refundacji nie jest wystarczającą przesłanką, bo np. pacjent może nie być ubezpieczony. Nie mamy do tego odpowiednich narzędzi - siedziba gabinetu lekarskiego może być wszędzie i nie sposób nie zrealizować recepty, która nie została wystawiona w najbliższej okolicy – szczególnie, że są pacjenci, którzy jeżdżą do lekarzy po całej Polsce"

Fentanyl zbiera śmiertelne żniwa. Rząd zapowiada walkę 

W sobotę 8 czerwca Izraelczycy, z amerykańskim wsparciem, zaatakowali obóz dla uchodźców Nusejrat w Gazie. Celem ataku było uwolnienie kilkorga zakładników Hamasu. W wyniku operacji zginęło przynajmniej 274 Palestyńczyków, połowa z nich to dzieci.

Dr prawa międzynarodowego Małgorzata Andrzejczak-Świątek, znana na Instagramie jako Pani Od Praw Człowieka, komentuje: - Gdyby Izrael zgodził się na propozycję pokojową Stanów Zjednoczonych, można by uwolnić znacznie więcej zakładników bez niepotrzebnego rozlewu krwi.

Nusejrat to obóz dla uchodźców położony w centralnej części Strefy Gazy. Jeszcze przed trwającą obecnie wojną, około 70 proc. mieszkańców Strefy stanowili uchodźcy, wygnani ze swoich domów najpierw przez bojówki żydowskie (przed powstaniem państwa Izrael), a później izraelskie wojsko w 1948 czy w 1967 roku, w trakcie wojny sześciodniowej. Także w tym obozie zamieszkują Palestyńczycy, którzy stali się uchodźcami przed laty (przed obecną wojną w Gazie zamieszkiwało go ponad 30 tysięcy osób). Po 7 października dołączyły do nich osoby, które uciekły z innych części Gazy przed izraelskimi bombami. Izrael ogłosił to miejsce "strefą bezpieczną", wyłączoną ze starć.

- Tak naprawdę te izraelskie oznaczenia nie mają większego znaczenia – tłumaczy dr Małgorzata Andrzejczak-Świątek, na Instagramie występująca jako Pani Od Praw Człowieka. – Zgodnie z międzynarodowym prawem konfliktów zbrojnych można atakować cele wojskowe, a nie cywilne. Tak więc według prawa międzynarodowego strefą bezpieczną powinno być każde miejsce, w którym przebywa ludność cywilna oraz każdy obiekt cywilny czy to budynek mieszkalny, obóz dla uchodźców, osiedle mieszkalne, szkoła czy szpital. Niestety w tej wojnie tak nie jest. Organy i instytucje międzynarodowe ONZ, w tym Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości, a także Komisja Praw Człowieka czy UNICEF zgodnie twierdzą, że w Gazie nie ma bezpiecznych miejsc, w których ludność cywilna może się schronić przed atakami zbrojnymi ze strony Izraela

Dr Andrzejczak-Świątek wskazuje, że stan faktyczny w tym przypadku może przypominać wydarzenia z Srebrenicy, kiedy zabito ok. 8 tys. bośniackich muzułmanów, mężczyzn i chłopców. - Wtedy mieliśmy strefę zdemilitaryzowaną, do której Bośniacy udali się w przekonaniu, że będą tam bezpieczni. Następnie rozdzielono kobiety od mężczyzn. Żołnierze holenderscy opowiadali później, że czuli, że ci mężczyźni już nie wrócą. Tu jest w pewnym sensie podobnie – ludność cywilna jest zmuszana do ciągłych przesiedleń do miejsc rzekomo "bezpiecznych", a później i te miejsca są bombardowane. Może to mieć znaczenie przy kwalifikacji tych wydarzeń jako ludobójstwa, gdzie ważny jest zamiar eksterminacji ludności cywilnej.

W ataku zginęło przynajmniej 274 Palestyńczyków, a Izraelczykom udało się uwolnić czworo zakładników

Aby uwolnić czwórkę zakładników, Izraelczycy i Amerykanie użyli dwóch tajnych pojazdów. Jedna z ciężarówek przypominała pojazdy do dostarczania pomocy humanitarnej, której mieszkańcy Gazy desperacko potrzebują. W środku nie było jednak żywności, a amerykańscy żołnierze. Dr Andrzejczak-Świątek porównuje taki podstęp do konia trojańskiego. 

Mieszkańcy Gazy opowiadali dziennikarzom BBC i Washington Post o tym, że około godziny 11 lokalnego czasu ukryci w ciężarówkach żołnierze rozpoczęli atak na dwa budynki mieszkalne w Nusejrat, w których przetrzymywano zakładników.

– W prawie międzynarodowym takie działanie może być zakwalifikowane jako wiarołomstwo, czyli naruszenie dobrej wiary i zaufania do statusu danej osoby, która nie powinna być celem ataku (jak na przykład personel medyczny czy pracownicy humanitarni) lub fortel, czyli podstęp wojenny. Zgodnie ze statutem rzymskim, czyli statutem Międzynarodowego Trybunału Karnego, wiarołomstwo jest zbrodnią wojenną. Ale fortel już nie. To znaczy, że pewne oszustwa, wprowadzanie w błąd przeciwnika, stosowanie różnych metod mylących są dozwolone - uważa ekspertka.

Istotne jest tu, czy działanie służyło zabiciu ludności cywilnej, czy też wymierzone było jedynie w członków Hamasu.

- Wiarołomstwo jest dość trudne do kwalifikacji prawnej - uważa dr Małgorzata Andrzejczak-Świątek. W Gazie dochodziło do innych przykładów, które znacznie łatwiej można tak zakwalifikować, np. kiedy żołnierze przebierali się za personel medyczny. Ale tam też Izrael utrzymywał, że działania były skierowane wobec członków Hamasu. Nie mamy na tyle szczegółowej wiedzy, żeby dokonać kwalifikacji prawnej. Tego dokonają międzynarodowe trybunały.

Część żołnierzy, którzy brali udział w tej operacji, miała na sobie w cywilne ubrania. Palestyńscy świadkowie widzieli także grupę mężczyzn ubranych w mundury Brygad Qassam, militarnego skrzydła Hamasu, którzy podejrzanie się zachowywali – weszli do budynku, w którym przetrzymywani byli zakładnicy na drabinach, celując wokół bronią, tak jakby byli na wrogim terenie. Podczas konferencji prasowej, Izrael zaprzeczył temu, by żołnierze byli przebrani. Do tego, czy użyli ciężarówki przypominającą transport z pomocą humanitarną jako przykrywkę dla swojej operacji, przedstawiciel Izraela się nie odniósł.

Izrael uznaje tę operację za sukces, jednak ekspertka podkreśla, że taki nieproporcjonalny atak na ludność cywilną nosi znamiona zbrodni wojennej

Już po uwolnieniu zakładników, rozpoczęła się strzelanina z bojownikami Hamasu, a następnie izraelskie naloty. Eksplozje wstrząsnęły wąskimi uliczkami obozu, a domy mieszkalne zamieniły się w gruzowiska. Jedna z Palestynek, z którymi rozmawiali dziennikarze Middle East Eye opowiedziała, że widziała jak czołg przejechał i zmiażdżył rannego mężczyznę.

W ataku zginęło przynajmniej 274 osób, a 600 zostało rannych. Ponad połowa z nich to dzieci. Ranni trafili do już dawno przeludnionego szpitala męczenników al-Aksy. Być może zresztą nigdy nie poznamy dokładnej liczby osób pogrzebanej pod gruzami.

Jak poinformowały izraelskie media, minister obrony Yoav Gallant opisał tę operację jako "jedną z najbardziej heroicznych i niezwykłych operacji, jakich był świadkiem w ciągu 47 lat służby w izraelskim Ministerstwie Obrony".

Międzynarodowe trybunały mogą mieć na ten temat odmienne zdanie.

W wyniku tej akcji Izraelczykom udało się uwolnić: 25-letnią Noę Argamani, której ciężko chora matka marzyła ostatnio głównie o tym, by zobaczyć córkę przed śmiercią, 21-latka, Almoga Meira Jana, 27-letniego Andreya Kozlova, i Shlomiego Ziva, 40-latka

Uwolnienie zakładników jest celem wojskowym w rozumieniu prawa międzynarodowego. Jednak, jak podkreśla dr Andrzejczak-Świątek, konieczne jest poszanowanie zasady proporcjonalności, czyli zachowanie równowagi pomiędzy celem wojskowym a względami humanitarnymi.

Ekspertka zauważa, że od początku działań Izraela w Strefie Gazy, zasada ta jest rażąco łamana, co potwierdził zarówno Międzynarodowy Trybunał Karny, jak i Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości.

Rozlewu krwi w Nusejrat można by uniknąć: - Tydzień wcześniej Stany Zjednoczone zaproponowały porozumienie, które określało harmonogram wypuszczenia zakładników Hamasu i wycofania się izraelskich wojsk ze strefy. Hamas tę propozycję zaakceptował, a Izrael, choć miał wtedy szansę na uwolnienie zakładników, ją odrzucił. To pokazuje, że Izraelowi nie zależy na ochronie ludności cywilnej, ale raczej na dalszej eskalacji, na dalszym zastraszaniu ludności cywilnej w Gazie. Jest to charakterystyczne dla eksterminacji.

Co dalej? Tydzień przed tym atakiem, Stany Zjednoczone zaproponowały porozumienie pokojowe, które przewidywało wypuszczenie zakładników. Hamas je zaakceptował, Izrael nie

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się atakiem na obóz dla uchodźców w Nusejrat w Strefie Gazy. Oto najważniejsze punkty materiału:

Izrael uznaje tę operację za sukces, jednak ekspertka podkreśla, że taki nieproporcjonalny atak na ludność cywilną nosi znamiona zbrodni wojennej.

"Zgodnie z międzynarodowym prawem konfliktów zbrojnych można atakować cele wojskowe, a nie cywilne. Tak więc według prawa międzynarodowego strefą bezpieczną powinno być każde miejsce, w którym przebywa ludność cywilna oraz każdy obiekt cywilny czy to budynek mieszkalny, obóz dla uchodźców, osiedle mieszkalne, szkoła czy szpital. Niestety w tej wojnie tak nie jest"

Izraelski koń trojański: operacja ratunkowa czy masakra Nusejrat?

Jaka powinna być rola szkoły i nauczycieli w profilaktyce zdrowia psychicznego? Co jest warunkiem sine qua non, by szkoła wzmacniała psychicznie młode pokolenie?

Nawet co trzeci polski uczeń nie ma chęci do życia, podobny odsetek ma problemy ze snem, kłopoty w nauce, czuje się samotny, czy ma podejrzenie depresji. Ten niełatwy obraz najmłodszego pokolenia powinien być poważnym sygnałem alarmowym dla dorosłych – zarówno bliskich, ale również tych, którzy na co dzień pracują z dziećmi w szkołach. Ta ostatnia jest dla wielu młodych szczególnie ważnym miejscem z uwagi na tworzące się w niej relacje i to, że często młodzi nie znajdują wsparcia w rodzinie lub jest ono – z różnych powodów – niewystarczające.

- Rozmawiając o zdrowiu psychicznym, mówi się dużo o relacjach czy więzach ludzi. Ta sieć powinna działać również w szkole i pomagać w wyłapywaniu osób znajdujących się w kryzysie zdrowia psychicznego. Jeśli dodatkowo w tej sieci znajdzie się bezpieczny dorosły, która przyjmie i wysłucha, dorosły, który będzie miał energię i odwagę, by zareagować i – nawet bez większego przygotowania - wziąć na siebie wysłuchanie tego, co dzieje się w młodym człowieku - to jest to ogromny potencjał - wskazuje Marta Puciłowska-Schielmann, ekspertka Fundacji Szkoła z Klasą. Jej zdaniem to właśnie rolą dorosłych powinno być pomaganie młodym ludziom w różnych trudnych sytuacjach. A sama szkoła powinna wyrównywać szanse i być bezpieczną przestrzenią do przyniesienia tego, co dziecko wewnętrznie boli – szczególnie, gdy tej bezpiecznej przestrzeni nie znajdzie w domu.

- Szkoła powinna być tym miejscem, do którego młodzi ludzie będą mogli przynieść swoje wątpliwości i wyrazić je na tyle wcześnie, że zostaną wysłuchani i zaopiekowani. Chodzi o to, by te często rozdzierające wewnętrznie monologi znalazły swe ujście w bezpiecznej przestrzeni, a nie zostały przekierowane gdzieś w trudne miejscach w internecie i być może spolaryzowane w trudne doświadczenia psychiczne - dodaje.

Z jednej strony szkoły mogą być miejscem, gdzie młodzi ludzie znajdują ratunek, a z drugiej – miejscem, które sprawi, że psychika młodego człowieka będzie cierpieć z powodu presji, braku zrozumienia czy wykluczenia

Niestety polska szkoła jest na wielu poziomach często nieprzygotowana do pełnienia roli, jakiej oczekiwaliby od niej młodzi. Zdaniem Dominika Kuca, aktywisty z Fundacji Growspace, chcąc zadbać o zdrowie psychiczne młodych konieczne jest w pierwszej kolejności rozprawienie się z wieloma stereotypami, jakie pojawiają się już na etapie edukacji szkolnej.

- Jednym z najpowszechniejszych stereotypów jest to, że do szkolnego psychologa idzie się za karę, a jeśli któryś z uczniów przeżywa kryzys np. lękowy, to bardzo często otrzymuje łatkę, z którą musi kroczyć przez cały czas trwania edukacji w danej szkole - ubolewa Dominik Kuc. Dla wielu uczniów – szczególnie tych w kryzysie zdrowia psychicznego – ogromnym problemem może być również brak zrozumienia i wtórna stygmatyzacja. I choć mechanizm jej jest znany – to już nie wszędzie można ten problem prosto rozwiązać. – Dla wielu uczniów problemem może być np. to, że wejście do gabinetu szkolnego psychologa czy pedagoga będzie w miejscu eksponowanym, gdzie wiele osób ze szkolnej społeczności będzie widziało, to że dana osoba często bywa w gabinecie lub wchodzi do niego, szukając wsparcia – dodaje Kuc. Jego zdaniem już sam fakt udania się po pomoc i brak zrozumienia indywidualnych potrzeb ucznia przez społeczność szkolną może przyczyniać się do wzmocnienia kryzysu.

Stereotypy i stygmatyzacja to jest lekcja do odrobienia. "Już sam fakt udania się po pomoc i brak zrozumienia indywidualnych potrzeb ucznia przez społeczność szkolną może przyczyniać się do wzmocnienia kryzysu"

Jednym z wniosków podnoszonych przez przedstawicieli najmłodszego pokolenia jest konieczność wprowadzenia m.in. psychoedukacji dla dorosłych. Ich zdaniem tylko silny psychicznie dorosły jest w stanie udźwignąć wyzwania związane z zapobieganiem kryzysów wśród młodych. Marta Puciłowska-Schielmann zwraca uwagę, że również wśród nauczycieli i pedagogów musimy zadbać o dobrostan psychiczny.

- Trudno jest bowiem wymagać od ludzi wykonujących trudny i społecznie nielubiany zawód, ludzi źle opłacanych i wypalonych zawodowo, doświadczonych przez kolejne mniej lub bardziej udane reformy edukacji i pandemię, by wychowywali kolejne pokolenie, które będzie miało energię i chęci do działania. Stąd też w ramach prowadzonych działań staramy się wzmacniać nauczycielki i nauczycieli na wielu poziomach. Oczywiście psychoedukacja jest ważna – szczególnie jako element dodatkowego kształcenia dorosłych pracujących z młodzieży. Dzięki niej będą bardziej uważni na kryzysy zdrowia psychicznego i czujni na symptomy. Ale jednocześnie musimy dbać o to, by nauczyciele i nauczycielki byli ludźmi w lepszej kondycji i aby tę lepszą kondycję przynosili do szkół - wskazuje ekspertka. 

Jednocześnie zaznacza, że rozpoczęcie zmiany od samego siebie pozwoli nauczycielom i pedagogom na stworzenia zupełnie innych jakościowo społeczności – które będą bardziej wrażliwe na los drugiego człowieka. - Jeśli to się nie stanie – to nam wszystkim – dzieciom, rodzicom, społeczeństwu – będzie bardzo trudno- dodała Marta Puciłowska-Schielmann.

Dlatego z punktu widzenia ekspertów kluczowym zadaniem szkoły powinno być budowanie wspólnoty wewnątrz organizacji. Tworzenie różnorodnych zespołów nauczycielskich, którymi dorośli będą pokazywać dzieciom i młodzieży, że można się różnić i jednocześnie nie jest to powód do wykluczenia z grupy. Odejście od silnej hierarchizacji sprawi, że nie tylko nauczyciele, ale również uczniowie będą czuli się traktowani po partnersku. - Musimy więc zadbać o to, by wzmocnić dorosłych. Mocniejsi dorośli będą mogli dawać dzieciom znacznie więcej siły - uzupełnia ekspertka Fundacji Szkoła z Klasą.

Chcąc zadbać o dobrostan dzieci, musimy zacząć od siebie. "Trudno jest wymagać od ludzi wykonujących trudny i społecznie nielubiany zawód, źle opłacanych i wypalonych zawodowo, by wychowywali kolejne pokolenie, które będzie miało energię i chęci do działania"

Niestety w polskim systemie edukacji wyraźnie kształtuje się linia podziału. A psycholodzy, nauczyciele i sami uczniowie zwracają uwagę na to, że z jednej strony działają szkoły, w których uczniowie mają swoje relacje i mają wsparcie, z drugiej jednak strony na mapie Polski nie brakuje szkół, gdzie relacje są trudniejsze, a to przekłada się na znacznie więcej kryzysów wśród młodszych należących do tych społeczności.

- Oczywiście różnice powijające się pomiędzy szkołami są bardzo widoczne – i często zdarza się, że są one bardzo istotne nawet w obrębie jednej miejscowości czy dzielnicy. Na mapie pojawiają się jednak szkoły, które krok po kroku starają się tworzyć wspólnotę wokół młodzieży. W tych placówkach wyniki egzaminów nie jest jedyną perspektywą, a dyrekcja i grono pedagogiczne starają się dbać nie tylko o wspólnotowość, ale również o kierowanie się takimi wartościami jak podmiotowość i sprawczość młodych osób będących członkiem tej społeczności - podkreślił Dominik Kuc.

Co dalej? Szkoła szkole nie równa. "Różnice pojawiające się między szkołami są bardzo widoczne – i często zdarza się, że są one bardzo istotne nawet w obrębie jednej miejscowości czy dzielnicy"

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się problemem zdrowia psychicznego polskich uczniów. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Szkoła powinna być tym miejscem, do którego młodzi ludzie będą mogli przynieść swoje wątpliwości i wyrazić je na tyle wcześnie, że one zostaną wysłuchane i zaopiekowane. Chodzi o to, by te często rozdzierające wewnętrznie monologi znalazły swe ujście w bezpiecznej przestrzeni, a nie zostały przekierowane gdzieś w trudne miejscach w internecie i być może spolaryzowane w trudne doświadczenia psychiczne"

Smutny obraz młodych. Co trzeci polski uczeń nie ma chęci do życia

W poniedziałek 10 czerwca prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę „o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego”. To oznacza, że już oficjalnie wiadomo, co stanie się z rachunkami od lipca. Co za tym idzie, wyklarowała się też główna niewiadoma dla ścieżki inflacji na najbliższe kwartały.

Najwięcej emocji wzbudzała kwestia rachunków za prąd. Sama cena energii dla gospodarstw domowych pozostanie zamrożona, ale na wyższym niż dotychczas poziomie - 50 groszy netto za kilowatogodzinę (zamiast dzisiejszych 41 groszy). Z drugiej strony, kto przekraczał limit zużycia (standardowo 3000 kWh w skali całego 2023 r., w pierwszej połowie roku 2024 r. proporcjonalnie 1500 kWh), ten za nadwyżkę płacił już ponad 69 groszy. Od lipca cena 50 groszy netto będzie obowiązywała niezależnie od poziomu zużycia. Do tego dochodzi pewien wzrost kosztów dystrybucji, ale jeden z pozostałych elementów rachunku – opłata mocowa – został zawieszony na drugą połowę roku.

Prezydent Duda podpisał ustawę dotyczącą cen energii, gazu i ciepła w drugiej połowie 2024 r. Najmocniej, nawet o ponad 20 proc., wzrosną rachunki za prąd

Skala podwyżki rachunków za prąd zależy m.in. od zużycia, niemniej „modelowo” można szacować, że od lipca będą o nieco ponad 20 proc. wyższe niż obecnie. Jak szacowało Ministerstwo Klimatu i Środowiska, gdyby nie ustawa, to skala podwyżki modelowego rachunku byłaby nawet trzykrotnie wyższa (około 62 procent). Portal wysokienapiecie.pl wyliczał przy swoim założeniu zużycia 2000 kWh rocznie, że łączny koszt (energii i dystrybucji plus podatek VAT) na rachunku podskoczy z obecnych około 90 groszy za kilowatogodzinę do około 1,15 zł.

To zresztą ciekawa sprawa. Z jednej strony rachunki za prąd, to jest bezsporne, pójdą w górę. Rząd zamraża bowiem ceny energii na wyższym poziomie niż obecnie (należy pamiętać też, że około 3,5 mln gospodarstw domowych będzie należeć się bon energetyczny w kwocie od 300 do 1200 zł). Z drugiej strony, dotychczasowe przepisy mrożące ceny energii obowiązują tylko do końca czerwca i gdyby rząd nic nie zrobił, to podwyżki byłyby znacznie wyższe. Cena 1 kWh energii podskoczyłaby aż do niemal 74 groszy netto, bo to wynika z aktualnych taryf. To też oczywiście pod warunkiem, że prezes URE nie wezwałby sprzedawców energii do przedstawienia nowych. Te obecne rzeczywiście nie odpowiadają dzisiejszym realiom na Towarowej Giełdzie Energii (tzw. spotowa cena jednej kilowatogodziny to dziś okolice 46 groszy netto).

Rządzący przekonują więc, że ustawą skalę wzrostów właśnie ograniczają. Ale już np. prezes NBP prof. Adam Glapiński na niedawnej konferencji prasowej kilkukrotnie powtarzał, że rząd likwiduje tarczę energetyczną, a nowa ustawa podnosi ceny energii (w końcu rząd teoretycznie mógłby przedłużyć obecne przepisy). Punkt widzenia zależy od punktu siedzenia.

Uzupełniając – od lipca w górę pójdą też ceny gazu i ciepła dla gospodarstw domowych, ale tu skala wzrostu powinna być dużo mniejsza niż w przypadku cen energii. Ekonomiści Santander Banku szacują ją na około 10 proc. w przypadku gazu i 4 proc. w przypadku ciepła.

To, ale też inne czynniki, przyczynią się do wyraźnego odbicia inflacji w drugiej połowie roku – do ponad 4-5 proc. zależnie od prognoz. Na początku 2025 r. inflacja może być jeszcze wyższa

Losy cen nośników energii były najważniejszym czynnikiem niepewności dla prognoz inflacji w drugiej połowie roku. Według najnowszych szacunków Narodowego Banku Polskiego, inflacja na koniec roku sięgnie 5,2 proc. (wobec 2,5 proc. w maju, według szybkiego szacunku GUS). Przypomnijmy, że cel inflacyjny NBP to 2,5 proc. +/- 1 punkt procentowy. Czyli inflacja w celu to taka, która trwale jest gdzieś w przedziale 1,5-3,5 proc.

Gdyby, hipotetycznie, rząd przedłużył obecne przepisy, skala wzrostu inflacji byłaby wyraźnie niższa (do 3,8 proc. – ale to i tak oznaczałoby wyjście poza cel inflacyjny). Jak widać, według NBP obowiązujące od lipca przepisy podbiją inflację o nieco ponad jeden punkt procentowy. Ten szacunek pokrywa się zresztą np. z prognozami ekonomistów Santander Banku i Pekao, choć np. ci z mBanku prognozują wzrost o ponad dwa punkty procentowe. Z drugiej strony, w przypadku całkowitego odmrożenia cen energii, inflacja według prognozy NBP podskoczyłaby aż do 7,5 proc. na koniec roku.

Wysokość rachunków za prąd będzie mieć też duże znaczenie dla poziomu inflacji w pierwszym kwartale 2025 r. Po pierwsze, wtedy ma zniknąć maksymalna cena energii 50 groszy netto za kWh, a wreszcie obowiązywać gospodarstwa domowe zacznie cena wynikająca bezpośrednio z taryf. W połowie maja prezes Urzędu Regulacji Energetyki Rafał Gawin szacował, że możliwa jest cena taryfowa lekko poniżej 60 groszy. Dziś trudno to jednak przesądzać ze stuprocentową pewnością, wiele będzie zależało m.in. od cen energii na towarowej giełdzie w dalszej części roku oraz tego, przy jakich cenach zakontraktowali sobie dostawy energii jej sprzedawcy. De facto niewykluczony jest nawet scenariusz, w którym taryfowa cena energii w 2025 r. będzie mogła zjechać do 50 groszy za kWh, czyli ceny maksymalnej w drugiej połowie 2024 r. To oznaczałoby brak efektu wzrostu cen energii na inflację od początku 2025 r.

Po drugie, od stycznia 2025 r. na rachunki za prąd ma powrócić opłata mocowa, dodając do inflacji około 0,4 punktu procentowego (według prognoz ekonomistów Pekao i Ministerstwa Finansów).

Nic więc dziwnego, że np. ekonomiści Credit Agricole widzą inflację na poziomie 4,7 proc. w ostatnim kwartale 2024 r., a potem 5,1 proc. w pierwszym 2025 r. (oraz 4,8 proc. w drugim). Dopiero w drugiej połowie przyszłego roku, gdy na poziom inflacji nie będą już rzutowały podwyżki cen energii z lipca 2024 r., wyraźnie ona opadnie (do 3,4-3,5 proc.). Podobną trajektorię, choć inne liczby, prognozują analitycy z Pekao. Oni z kolei przewidują niższą inflację na koniec 2024 r. (4,2 proc. średnio w czwartym kwartale), ale za to dużo większy skok w pierwszym kwartale 2025 r. (do średnio aż 5,7 proc.). W drugiej połowie przyszłego roku inflacja ma spaść w okolice 4,2 proc.

Mimo długiego okresu obowiązywania wysokich stóp procentowych, postępy w zbijaniu inflacji bazowej – kluczowej dla oceny skuteczności polityki pieniężnej – zostaną według prognoz wyhamowane

Podwyżki cen energii nie będą jedynym „winowajcą” wzrostu inflacji w Polsce w drugiej połowie 2024 roku. Wśród innych czynników podbijających inflację są m.in. efekty bazy. Chodzi o to, że jeszcze do niedawna licząc inflację roczną porównywaliśmy się z okresami rok wcześniej, gdy dynamika cen np. żywności była wysoka. Teraz ten efekt „wow” zanika i się odwraca. Dodatkowo, w okolicach sierpnia, września, października będziemy porównywać ceny paliw z tymi sztucznie zaniżonymi (względem ówczesnych uwarunkowań rynkowych) rok wcześniej przed wyborami parlamentarnymi. To również będzie miało wpływ na poziom inflacji rocznej.

Do tego dorzucić warto brak postępów w zbijaniu inflacji bazowej (czyli z wykluczeniem cen energii i żywności), która dotychczas spadała (z 12,3 proc. w marcu 2023 r. bez przerwy aż do 4,1 proc. w kwietniu br. i zapewne poniżej 4 proc. w maju), ale zacznie się już stabilizować na poziomie około 4 proc. Jeden z głównych powodów to wpływ rosnących kosztów pracy m.in. na ceny usług.

Zresztą przy inflacji bazowej – którą uważa się za lepszą miarę presji inflacyjnej w gospodarce i lepszy miernik skuteczności polityki pieniężnej banku centralnego - warto zatrzymać się dłużej. Prezes NBP Adam Glapiński wielokrotnie w ostatnich miesiącach powtarzał, że dla Rady Polityki Pieniężnej liczyć się będzie nie tylko trwały trend spadkowy pełnej miary inflacji (tzw. CPI), ale także sukcesy w zbijaniu inflacji bazowej. Tymczasem np. prognoza ING Banku Śląskiego aż do końca 2025 r. nie wskazuje na spadek inflacji bazowej poniżej około 3,5 proc. Dlatego mimo że według przewidywań ekonomistów tego banku inflacja CPI w drugiej połowie roku zjedzie poniżej 3,5 proc. (a więc poniżej górnego limitu pasma wahań celu inflacyjnego NBP) w związku z efektem bazy na cenach energii (zniknie efekt podwyżek z lipca 2024 r., bo będzie to już ponad rok temu), to o pełnym sukcesie w walce z inflacją wciąż nie będzie mogło być mowy. Jeśli po tak długim okresie wysokich stóp inflacja bazowa nadal utrzymuje się powyżej 3 procent, to oznacza, że jest uporczywa.

Mimo tego aktualna prognoza np. ING Banku Śląskiego i tak jest łaskawa np. dla złotówkowiczów, bo zakłada łączne obniżki stóp przez RPP w 2025 r. o 75 punktów bazowych (czyli z dzisiejszych 5,75 proc. do 5 proc.). Nie wszyscy są tak optymistycznie nastawieni. Przykładowo, ekonomiści Pekao oczekują obniżek stóp najwcześniej w 2026 r., również argumentując to wciąż wysoką inflacją bazową (ich prognoza to okolice 3,7-3,9 proc. przez najbliższy ponad rok i nawet 4,2 proc. w ostatnim kwartale 2025 r.).

Z RPP płynie na razie absolutnie jasny sygnał: w obliczu w zasadzie pewnego wzrostu inflacji w drugiej połowie roku prezes Glapiński określił podczas zeszłotygodniowej konferencji prasowej prawdopodobieństwo obniżek stóp w tym roku jako zerowe. Wyraził osobistą nadzieję, że przestrzeń na obniżkę pojawi się w połowie 2025 r.

Co dalej? To główny argument za tym, że obniżki stóp w 2025 r., i to prędzej w drugiej połowie, będą dość niewielkie. O ile w ogóle do nich dojdzie

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się kwestią inflacji w Polsce. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Normalnie żeby powiedzieć, że mamy sukces w zbijaniu inflacji, to powinniśmy mieć pod koniec 2025 r. inflację bazową np. poziomie 1,5-2 proc., a CPI [pełną miarę inflacji – red.] na 2,5-3 proc. A skoro (według naszej prognozy) będziemy mieli CPI trochę ponad 3 proc. i bazową na podobnym poziomie, to widzimy, że wciąż będzie problem. Jeśli po tak długim okresie wysokich stóp inflacja bazowa nadal utrzymuje się powyżej 3 procent, to oznacza, że jest uporczywa"