Jedno z pierwszych i najczęściej zadawanych pytań, na jakie będzie musiał odpowiedzieć nowy rząd, to kiedy pieniądze z KPO trafią do Polski.

Odpowiedź na to pytanie po ostatnim spotkaniu ministrów finansów w Brukseli jest prostsza niż mogłoby się to wydawać. Na piątkowym posiedzeniu przedstawicieli rządów "27” zatwierdzono wypłatę pierwszych 5 mld euro dla Polski. Od głosu wstrzymała się tylko Holandia i to nie pierwszy raz. Haga już w czerwcu 2022 roku, gdy zatwierdzany był polski KPO, zgłaszała wątpliwości, co do tego, czy zawarte w planie kamienie milowe faktycznie uzdrowią polski wymiar sprawiedliwości.

Wypłata pierwszych 5 mld euro dla Polski nie jest uzależniona od spełnienia kamieni milowych. "Wypłata kwot prefinansowania nie jest uzależniona od osiągnięcia przez państwo członkowskie jakichkolwiek "kamieni milowych" lub "superkamieni milowych". Wynika to z faktu, że wszelkie kwoty prefinansowania wypłacone państwu członkowskiemu zostaną odliczone od przyszłych regularnych wniosków o płatność" - tłumaczy Komisja Europejska.

Zatwierdzone przez ministrów 5 mld euro "prefinansowania” to inaczej zaliczka, czyli 20 proc. z 23 mld euro, o które z dodatkowej puli RePower EU poprosił polski rząd pod koniec sierpnia. Pieniądze mają być przeznaczone na inwestycje, które pomogą w uniezależnianiu się energetycznym od Rosji.

W polskim planie dotyczącym wykorzystania 23 mld euro znajduje się 10 inwestycji wspierających transformację energetyczną, związanych z rozbudową sieci przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej oraz budową morskich farm wiatrowych. Jedna z inwestycji ma polegać na przedłużeniu o 250 km sieci przesyłowej gazu między Gdańskiem a Gustorzynem. Komisja Europejska ma wesprzeć projekt pożyczkami, choć tylko poniżej progu 30 proc. kosztów, bo choć ma on zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne Polski, to jest oparty o paliwo kopalne.

Minister ds. finansów w nowym rządzie Morawieckiego, Andrzej Kosztowniak podkreślał tuż po zatwierdzeniu zmodyfikowanego KPO w Brukseli, że rychła wypłata zaliczki to pełna zasługa władz PiS: "Pragnę podziękować wszystkim, którzy byli przez te miesiące zaangażowani, a spinał to pan premier Mateusz Morawiecki. Możemy śmiało powiedzieć, że ponad 5 mld euro de facto jest w tym momencie zwalniane, możemy je już wykorzystywać".

Zdaniem europosła PO Janusza Lewandowskiego akceptacja pierwszych środków dla Polski, nawet tylko w formie zaliczki z RePower UE to nie wynik zabiegów rządu Morawieckiego, a „gest KE wobec rządu Tuska”.

Na piątkowym posiedzeniu przedstawicieli rządów "27” zatwierdzono wypłatę pierwszych 5 mld euro dla Polski. "To nie wynik zabiegów rządu Morawieckiego, a gest KE wobec rządu Tuska"

Do wypłaty 20 proc. tej kwoty czyli 5,1 mld euro, po ubiegłotygodniowej decyzji ministrów potrzebna jest jeszcze umowa finansowa z KE i to będzie już zadanie dla nowych władz.

"Ta umowa powinna być podpisana jeszcze przed świętami. Musimy pokazać, że działamy, że uzyskanie tych pieniędzy jest dla nas ważne" - mówi w rozmowie z jedennewsdziennie. pl europoseł Andrzej Halicki. 

Jeśli tak się stanie, to pierwsza transza tej kwoty, czyli 2,5 mld euro popłynie do Polski jeszcze w styczniu. "Na wypłatę drugiej transzy KE ma 12 miesięcy" - przypomina w rozmowie z jedennewsdziennie.pl urzędnik KE odpowiedzialny za Fundusz Odbudowy, ale zdaniem Halickiego przy wysiłkach rządu może wpłynąć również do połowy 2024 roku.

"Ta umowa powinna być podpisana jeszcze przed świętami. Musimy pokazać, że działamy, że uzyskanie tych pieniędzy jest dla nas ważne"

Polska "w najbliższym czasie" będzie składać wnioski i środki trafią do naszego kraju "w ciągu najbliższych tygodni" - zapewniał w ostatni piątek w Brukseli minister Kosztowniak, choć ze względu na skomplikowaną sytuację polityczną w Polsce nie wiadomo w imieniu kogo dokładnie składał te obietnice.

Jednomyślności co do tego, czy należy złożyć wniosek o płatności już teraz, czy poczekać na spełnienie kamieni milowych, nie ma nawet wśród polskich eurodeputowanych. Do jak najszybszego złożenie wniosku, "jeszcze na przełomie roku" namawia Andrzej Halicki, przekonując że można jednocześnie składać wnioski o pieniądze i wprowadzać ustawy przywracające praworządność w kraju.

Jego partyjny kolega w PE Janusz Lewandowski w rozmowie z jedennewsdziennie.pl przekonuje, że "taki wniosek już teraz nie ma sensu. To by była pokazówka, że wszystko jest OK”. A zdaniem byłego polskiego komisarza ds. budżetu - nic nie jest pewne i nie wiadomo, kiedy będzie, bo spełnienie kamieni milowych dotyczących praworządności, nie będzie proste, a to od niego uzależniona jest wypłata pieniędzy z głównej części KPO.

„Nie wiadomo, czy przy zmianach w wymiarze sprawiedliwości (Sądzie Najwyższym) uda się ominąć prezydenta. Pracują nad tym eksperci” - przyznaje Lewandowski.

„Nie sposób przewidzieć, jak zachowa się prezydent. Wobec rządu Morawieckiego w sprawie zmian w sądownictwie był niezłomny, tym bardziej może nie ugiąć się pod presją rządu Tuska"- ostrzega anonimowy polityk PiS, przypominając, że to Duda zablokował KPO, kierując do sparaliżowanego Trybunału Konstytucyjnego znowelizowaną ustawę o Sądzie Najwyższym, zawierającą postulaty Brukseli.

"To nie jest skazane na porażkę, dlatego, że KE tłumacząc się zaufaniem do rządu Tuska, stwierdzi że, ech tam! te kamienie milowe niezbyt ważne. Zaufa nowym władzom i te pieniądze wypłaci" - przekonywał w ostatnim programie Onet Europa eurodeputowany PiS Kosma Złotowski.

Na elastyczność Brukseli liczy sam Donald Tusk, który w czasie swojej wizyty w Komisji Europejskiej tuż po wyborach w październiku sugerował, że Polska powinna mieć taryfę ulgową przy uruchamianiu i rozliczania wypłat. "Z całą pewnością możemy liczyć - tak jak rząd, który odchodzi w tej chwili w Polsce, mógł liczyć, na bardzo daleko idącą elastyczność ze strony instytucji europejskich"- stwierdził lider PO. Tusk przypominał również, że Komisja wielokrotnie prosiła rząd PiS o "chociaż pretekst", żeby umożliwić wypłacanie środków z KPO.

Co z wnioskiem o główne KPO? Jednomyślności co do tego, czy należy złożyć wniosek o płatności już teraz, czy poczekać na spełnienie kamieni milowych, nie ma nawet wśród polskich eurodeputowanych. "Taki wniosek już teraz nie ma sensu. To by była pokazówka, że wszystko jest OK"

Ale europosłowie PO w Brukseli są mniej optymistyczni. "Komisja Europejska ma kłopot, bo nie może zostać posądzona o podwójne standardy, odblokowując KPO, powołując się na zaufanie do Tuska" - twierdzi Lewandowski.

Podobnego zdania jest inny eurodeputowany PO, specjalizujący się w unijnych finansach, Jan Olbrycht. "Komisja Europejska nie odpuści, będzie oczekiwała od Polski, od rządu polskiego, by przedstawił dowód na to, że jej plan dotyczący reformy praworządności jest czytelny i rzetelny. Płatności odbędą się dopiero wtedy, gdy będzie spełniony superkamień milowy - dotyczący praworządności" - przekonuje Olbrycht.

Podobne słowa jedennewsdziennie.pl usłyszał w Komisji Europejskiej. „Trzy superkamienie milowe, związane ze wzmocnieniem ważnych aspektów niezawisłości polskiego sądownictwa i wykorzystaniem Arachne (systemu informatycznego służącego tropieniu nadużyć finansowych), pozostają bez zmian w zmodyfikowanym planie Polski (uzupełnionym o dodatkowe środki z RePower UE) . Oznacza to, że po otrzymaniu wniosku o płatność w ramach KPO, wypłata będzie możliwa dopiero wtedy, gdy Polska osiągnie w zadowalający sposób te trzy nadrzędne kamienie milowe”.

Reasumując, Komisja Europejska nie zabrania Polsce wysłania wniosku o płatności z głównego KPO. Przypomina jednak, że płatności zrealizuje dopiero po spełnieniu warunków.

„To jest pijarowskie zagranie. Wcale nie jest powiedziane, że dostaną te pieniądze. Dostaną owszem - kredyty na wiatraki” - mówi jedennewsdziennie.pl Karol Karski, nawiązując do faktu, że w ramach zatwierdzonych właśnie 5 mld euro zaliczki z RePower EU tylko 551 mln euro to bezzwrotne dotacje, a 4,5 mld to niskooprocentowane pożyczki.

Europoseł PiS uważa, że złożenie wniosku o płatności bez spełnienia warunków jego realizacji może służyć celom w polityce krajowej. „Mogą to zrobić by wywierać presję, na Dudę, na PiS. Pokażą, że wniosek w KE czeka, więc musimy poprzeć ich reformy”.

Zdaniem Jana Olbrychta, przedwczesne wysłanie wniosku może być jednak elementem gry z czasem, który w sprawie KPO nie działa na korzyść nowych, polskich władz. Blokada KPO po tym, gdy zaakceptowane wstępnie w grudniu ubiegłego roku przez Komisję Europejską propozycje reform sądownictwa prezydent Duda odesłał do Trybunału Konstytucyjnego, gdzie tkwią do dziś, sprawiły, że na wykorzystanie środków Polska ma coraz mniej czasu.

„Jeśli nowy rząd już dziś pośle papiery, to po to, by te papiery już leżały w Brukseli, by pokazać, że są przygotowane i jeśli będzie spełniony praworządnościowy kamień milowy, to procedura ruszy. Chodzi o to, żeby już nie przeciągać niczego” - mówił w Onet Europa Jan Olbrycht.

Analiza wniosku o płatności za każdym razem będzie trwała około dwóch miesięcy. Każdy wniosek będzie musiał też otrzymać zielone światło ministrów finansów. Jak wylicza Halicki „proces akceptacji każdego wniosku o płatność będzie zajmował około czterech miesięcy’ dlatego jego zdaniem nowe polskie władze powinny równolegle „słać wnioski i reformować wymiar sprawiedliwości”.

Według źródeł jedennewsdziennie.pl w KE, wypłata z KPO "będzie możliwa dopiero wtedy, gdy Polska osiągnie w zadowalający sposób te trzy nadrzędne kamienie milowe". KE nie zabrania jednak Polsce wysłania już wniosku w tej sprawie

Przy realizacji wypłat z KPO największym wrogiem nowych polskich władz będzie właśnie czas. Zgodnie z unijnym rozporządzeniem stanowiącym Fundusz Odbudowy kraje członkowskie mogą wykorzystać z niego pieniądze tylko do końca sierpnia 2026 roku. Oparta o wspólną, unijną pożyczkę pula środków, w przeciwieństwie do tradycyjnych funduszy nie będzie mogła być wykorzystana po tym terminie. Co więcej, praktyka pokazuje, że do tej pory w przypadku krajów, które już dawno korzystają z funduszu (w większości państw pieniądze zaczęto wydawać już dwa lata temu. Włosi czy Hiszpanie rozliczyli już ponad połowę przyznanych im z tej puli środków) Komisja Europejska robiła tylko dwa przelewy na rok, na w sumie maksymalnie 20 mld euro. 

Polska do końca 2026 roku ma do wykorzystania 59,8 mld euro, w z czego 25,3 mld euro to bezzwrotne dotacje, a 34,5 mld euro to tanie pożyczki. Jeśli KE nie zwiększy wysokości albo liczby transz rocznie, to nawet 1/3 polskiego KPO może po prostu przepaść.

Z tego ryzyka doskonale zdają sobie sprawę europosłowie PO zajmujący się unijnymi finansami. Jan Olbrycht i Janusz Lewandowski już dopatrzyli się w rozporządzeniu o KPO, zapisu (art.21) który pozwala na wydłużenie okresu korzystania z KPO "w oparciu o obiektywne okoliczności, w tym z powodu wzrostu kosztów, zakłóceń w łańcuchu dostaw, braku popytu lub nieoczekiwanych trudności prawnych lub technicznych".

Na uruchomienie art. 21 i wydłużenie terminu realizacji KPO na po 2026 roku muszą jednomyślnie zgodzić się ministrowie 27 unijnych stolic.

„Jeśli pieniądze będą miały trafić na inwestycje Siemensa i innych niemieckich firm w Polsce, to może i im to cykną” - mówi z przekąsem eurodeputowany PiS, Karol Karski.

Co dalej? Wyścig z czasem i art. 21. Przy realizacji wypłat z KPO największym wrogiem nowych władz będzie właśnie czas. Europosłowie z PO dopatrzyli się w rozporządzeniu o KPO, zapisu (art.21) który pozwala na wydłużenie okresu korzystania z tych środków


Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś publikujemy dodatkowy materiał i zajmujemy się w nim problemem środków dla Polski z KPO. Oto najważniejsze punkty materiału: 

Co z wnioskiem o główne KPO? Tusk sugerował, że Polska powinna mieć taryfę ulgową przy uruchamianiu i rozliczania wypłat. "Z całą pewnością możemy liczyć - tak jak rząd, który odchodzi w tej chwili, na bardzo daleko idącą elastyczność ze strony instytucji europejskich"

Co dalej? Wyścig z czasem i art. 21. Przy realizacji wypłat z KPO największym wrogiem nowych władz będzie właśnie czas. Europosłowie z PO dopatrzyli się w rozporządzeniu o KPO, zapisu (art.21) który pozwala na wydłużenie okresu korzystania z tych środków

Wykorzystane materiały

"Ta umowa (na 5, 1mld euro) powinna być podpisana jeszcze przed świętami. Musimy pokazać, że działamy, że uzyskanie tych pieniędzy jest dla nas ważne”

Cytat na koniec

Walka gabinetu Tuska z czasem. Przez rządy PiS możemy stracić nawet 1/3 środków z KPO

W poniedziałek i wtorek dwa różne expose będą wygłaszać dwaj różni premierzy. To pierwsza taka sytuacja w dziejach III RP. Jeśli Wszystko pójdzie zgodnie z przewidywaniami, w środę prezydent Andrzej Duda wręczy nominację członkom rządu Donalda Tuska i przyjmie od nich przysięgę, dopełniając efekt wyborów z 15 października.

Jednym z pierwszych zadań nowego gabinetu mają być zmiany w wymiarze sprawiedliwości – jeszcze w tym tygodniu – jak wynika z informacji jedennewsdziennie.pl - nowy minister sprawiedliwości Adam Bodnar ma przedstawić dokładny scenariusz zmian w tej dziedzinie. Zmiany te mają umożliwić uzyskanie przez Polskę środków z KPO. Również w najbliższych dniach Sejm ma przyjąć dwie uchwały – dotyczące KRS oraz Trybunału Konstytucyjnego.

Scenariusz na trzy najbliższe trzy dni jest napięty i szczegółowo rozpisany. Najpierw w poniedziałek rano premier Mateusz Morawiecki ma wygłosić expose, a następnie w godzinach popołudniowych ma się odbyć głosowanie nad wotum zaufania dla jego "dwutygodniowego” gabinetu. Wszystko wskazuje na to, że wynik będzie negatywny. Wtedy premier będzie musiał pojechać do prezydenta i podać rząd do dymisji. Oznaczać to będzie, że Morawiecki będzie stać na czele rządu dokładnie, co do jednego dnia, przez 6 lat – jego pierwszy gabinet został bowiem powołany 11 grudnia 2017 roku.

Jednocześnie, zgodnie z konstytucją, rozpocznie się tzw. sejmowy krok wyłaniania rządu. Sejm ma na to dwa tygodnie, ale wszystko wskazuje na to, że już pierwszego dnia, czyli w poniedziałek, zostanie zgłoszony kandydat większości sejmowej na premiera. Będzie to lider PO Donald Tusk. Tego samego dnia wieczorem posłowie przegłosują jego wybór na premiera.

Jednym z pierwszych zadań nowego gabinetu mają być zmiany w wymiarze sprawiedliwości. Jeszcze w tym tygodniu – jak wynika z informacji jedennewsdziennie.pl - Adam Bodnar ma przedstawić dokładny scenariusz zmian w tej dziedzinie. Ma to umożliwić uzyskanie przez Polskę środków z KPO

We wtorek 12 grudnia, Donald Tusk ma wygłosić swoje expose i przedstawić Sejmowi do akceptacji skład swojego rządu. Tego samego dnia, zgodnie ze wstępnym scenariuszem, Sejm ma głosować nad wotum zaufania dla rządu Tuska. Wszystko wskazuje na to, że w przeciwieństwie do przypadku premiera Morawieckiego to głosowanie zakończy się powodzeniem, popierające Tuska cztery kluby parlamentarne – KO, Polska 2050, PSL i Lewica – dysponują większością 248 głosów.

Skład rządu Tuska już jest znany od ubiegłego tygodnia. Wicepremierem i szefem MON będzie w nim Władysław Kosiniak-Kamysz, również wicepremierem i ministrem cyfryzacji Krzysztof Gawkowski, ministrem sprawiedliwości Adam Bodnar, ministrem spraw zagranicznych Radosław Sikorski, ministrem ds. UE Adam Szłapka, ministrem spraw wewnętrznych i administracji Marcin Kierwiński, ministrem kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomiej Sienkiewicz, ministrem finansów Adam Domański, ministrem aktywów państwowych Borys Budka, ministrem sportu i turystyki Sławomir Nitras, ministrem edukacji narodowej Barbara Nowacka, ministrem zdrowia Izabela Leszczyna, ministrem przemysłu (z siedzibą w Katowicach) Marzena Czarnecka, ministrem infrastruktury Dariusz Klimczak, ministrem rozwoju i technologii Krzysztof Hetman, ministrem rolnictwa i rozwoju wsi Czesław Siekierski, ministrem klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska, ministrem funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, ministrem pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, ministrem nauki i szkolnictwa wyższego Dariusz Wieczorek. Będzie też kilku ministrów-członków Rady Ministrów, mających konkretne zadania. Koordynatorem służb specjalnych będzie Tomasz Siemoniak, ministrem ds. polityki senioralnej Marzena Okła-Drewnowicz,
ministrem ds. równości Katarzyna Kotula, ministrem ds. społeczeństwa obywatelskiego Agnieszka Buczyńska, p.o. szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów będzie zaś Jan Grabiec. Sekretarzem Rady Ministrów i prezesem RCL (ale nie ministrem konstytucyjnym) ma być Maciej Berek. W sumie w rządzie Donalda Tuska ma zasiadać 25 ministrów konstytucyjnych.

Rząd ten stanie się formalnie Radą Ministrów dopiero po zaprzysiężeniu przez prezydenta Andrzeja Dudę. Ma to nastąpić, według planu, w środę 13 grudnia. Chyba, że prezydent Andrzej Duda wymyśli jakiś pretekst, by ten krok opóźnić.

Senator PSL Kazimierz Ujazdowski nie spodziewa się jednak, by prezydent robił jakieś problemy z powołaniem rządu. - Nie spodziewam się tego, myślę że tu lojalność prezydenta wobec państwa i obywateli przeważy nad lojalnością wobec PiS, które rzeczywiście sposobi się do roli opozycji totalnej – powiedział Ujazdowski w rozmowie z jedennewsdziennie.pl. Podobne deklaracje, np. w rozmowie z marszałkiem Sejmu Szymonem Hołownią, składał sam prezydent Duda.

Rząd Donalda Tuska ma stać się formalnie Radą Ministrów w środę, 13 grudnia. "Nie spodziewam się, żeby prezydent robił jakieś problemy. Myślę że lojalność wobec państwa i obywateli przeważy nad lojalnością wobec PiS"

Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z prawem, gabinet Donalda Tuska od pierwszego dnia, zgodnie z piątkową zapowiedzią lidera PO, ma przystąpić do działania. Z informacji jedennewsdziennie.pl wynika, że na pierwszy ogień ma iść m.in. wymiar sprawiedliwości.

Jeszcze w tym tygodniu nowy minister sprawiedliwości Adam Bodnar ma przedstawić szczegółowy harmonogram, co i kiedy będzie w tym zakresie robione. Głównym celem ma być jak najszybsze odblokowanie przez Komisję Europejską pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy dla Polski, czego warunkiem jest odpolitycznienie wymiaru sprawiedliwości, przede wszystkim sądów.

- Z tego co wiem, Sejm w najbliższym tygodniu będzie przyjmował uchwałę w sprawie Krajowej Rady Sądownictwa, a także uchwałę w sprawie Trybunału Konstytucyjnego. Z przyjęcia tych uchwał będą wynikać pewne logiczne następstwa – mówi w rozmowie z jedennewsdziennie.pl niezależny senator Krzysztof Kwiatkowski, były minister sprawiedliwości.

Jego zdaniem, chodzi też o wysłanie czytelnego sygnału do obywateli, że "skończyły się czasy ręcznego sterowania polskim sądownictwem przez ministra sprawiedliwości z wykorzystaniem rzeczników dyscyplinarnych”. - Potrzeba jest więc natychmiastowa zmiana tych rzeczników, w porozumieniu ze środowiskiem sędziowskim. Poza tym prokuratura powinna realnie ścigać przestępstwa, opierając się na tym, czy ktoś złamał prawo czy nie, a nie ze względu na to, kto to zrobił. Mam na myśli niepodejmowanie postępowań ze względów politycznych - dodaje Kwiatkowski.

"Z tego co wiem, Sejm w najbliższym tygodniu będzie przyjmował uchwałę w sprawie Krajowej Rady Sądownictwa, a także uchwałę w sprawie Trybunału Konstytucyjnego". Chodzi o jak najszybsze odblokowanie środków dla Polski z KPO

- Przywrócenie praworządności to jest priorytet nowego rządu i powinniśmy się tym zająć tak szybko, jak można – przyznaje w rozmowie z jedennewsdziennie.pl wiceprzewodnicząca sejmowej komisji sprawiedliwości Katarzyna Piekarska (KO).

Zdaniem Piekarskiej trzeba też jak najszybciej rozdzielić funkcje ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego, choć ta sprawa może potrwać dłużej, bo tu wiele zależy od stanowiska prezydenta, który musiałby podpisać odpowiednią ustawę.

Właśnie opór Andrzeja Dudy w wielu sprawach może opóźnić czy osłabić zapał nowej koalicji do zmian, choć senator Kwiatkowski oczekuje, że będą kwestie wyłączone spod sporu z prezydentem, np. sprawa stosunku Polski do wojny w Ukrainie. Natomiast senator
Ujazdowski spodziewa się, że na dalszych etapach Duda może wpisywać się w politykę PiS, co można było wywnioskować z jego słów na inauguracyjnym posiedzeniu Sejmu, że jego ewentualne weto nie może być usprawiedliwieniem dla braku realizacji programu wyborczego.

Zdaniem wiceprzewodniczącej sejmowej komisji sprawiedliwości Katarzyny Piekarskiej (KO) trzeba też jak najszybciej rozdzielić funkcje ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego. "Przywrócenie praworządności to jest priorytet nowego rządu"

Podczas piątkowej konferencji prasowej po inauguracyjnym spotkaniu z kandydatami na ministrów Donald Tusk zwracał uwagę, że jest także kilka innych dziedzin, gdzie potrzebne są bardzo szybkie decyzje, które "trzeba będzie podejmować dosłownie w godziny po powołaniu”. Chodzi m.in. o zablokowanie wielu decyzji rządu PiS, podjętych po 15 października, często wiążących się z ogromnymi wydatkami publicznych pieniędzy.

Jako negatywny przykład Tusk podał podjętą w ostatnich dniach przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, mimo negatywnej opinii ABW, decyzję w sprawie lokalizacji 24 małych elektrowni atomowych (tzw. SMR), które ma budować spółka stworzona przez Orlen i firmę Michała Sołowowa. - Co się da, zatrzymamy – deklarował Tusk.

Szybkie zmiany czekają zapewne media publiczne – tu aktywny ma być minister kultury Bartłomiej Sienkiewicz. W kuluarach mówi się o postawieniu w stan likwidacji spółek, jakimi są TVP, Polskie Radio i PAP oraz wyznaczeniu likwidatorów, którzy będą nimi kierować, albo wprowadzeniu w spółkach medialnych zarządów komisarycznych na innej podstawie prawnej.

Tym niemniej sytuacja, w której przez dwa kolejne dni swoje expose będą wygłaszać dwaj różni premierzy zdarza się po raz pierwszy w dziejach III RP. Dotąd tylko raz rząd nie uzyskał od Sejmu wotum zaufania, co stanie się zapewne z gabinetem Morawieckiego. Było tak w przypadku rządu Marka Belki, który został powołany w maju 2004 roku przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, ale nie miał wystarczającego poparcia w Sejmie i nie uzyskał wotum zaufania. Podał się więc do dymisji, ale ówczesny Sejm – w przeciwieństwie do obecnego – nie był w stanie wyłonić swojego rządu w ramach drugiego kroku i po dwóch tygodniach skorzystano z trzeciego kroku konstytucyjnego – prezydent znów powołał rząd, znów Marka Belki i ten w czerwcu 2004 roku uzyskał wotum zaufania, do którego w trzecim kroku potrzebna była już tylko zwykła większość głosów.

Natomiast pierwszy raz od obowiązywania konstytucji z 1997 roku wykorzystany zostanie drugi krok konstytucyjny, czyli powołanie rządu parlamentarnego. Dotąd w czasach, gdy obowiązywały przepisy konstytucyjne, analogiczne do obecnych, to znaczy dające prawo do formalnego powoływania rządu prezydentowi RP, tylko raz powoływany był rząd parlamentarny. Stało się to w marcu 1995 roku, gdy obowiązywała już (od 1992 roku) tzw. mała konstytucja, w której sposób powoływania rządów był opisany w sposób podobny jak obecnie.

Wówczas skorzystano z kroku parlamentarnego do powołania rządu Józefa Oleksego, bo ówczesna koalicja SLD-PSL chciała wymienić premiera – Waldemara Pawlaka z PSL właśnie na Oleksego z SLD. Obawiała się jednak, że ówczesny prezydent Lech Wałęsa będzie robił problemy, więc postanowiła wymienić rząd w ramach tzw. konstruktywnego wotum nieufności, przegłosowanego w Sejmie. Wybrany tak premier Oleksy wygłosił expose, wybrano w Sejmie jego rząd i dopiero potem gabinet został zaprzysiężony przez prezydenta.

Co dalej? Według Donalda Tuska jest także kilka innych dziedzin, gdzie potrzebne są bardzo szybkie decyzje, które "trzeba będzie podejmować dosłownie w godziny po powołaniu rządu"

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się kwestią powołania rządu Donalda Tuska. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Przywrócenie praworządności to jest priorytet nowego rządu i powinniśmy się tym zająć tak szybko, jak można"

Wiemy, jakie zmiany pójdą na pierwszy ogień. We wtorek expose Donalda Tuska

W Brukseli trwają przygotowania do unijnego szczytu, zaplanowanego na 14 - 15 grudnia.

O grudniowym spotkaniu szefów państw i rządów jeszcze kilka dni temu mówiło się, że będzie historyczne. 27 przywódców miało na nim oficjalnie zgodzić się na rozpoczęcie rozmów akcesyjnych z Ukrainą i Mołdawią, po tym gdy w listopadzie zarekomendowała je Komisja Europejska. Ale plany Brukseli wobec Kijowa i Kiszyniowa może (znów!) popsuć Budapeszt. Wiktor Orban od kilku tygodni uprzedza, że na żadną z zaplanowanych na szczycie decyzji nie zamierza się zgodzić: ani na rozpoczęcie rozmów członkowskich, ani na 50 mld unijnej pomocy finansowej dla Kijowa ani na 12. pakiet unijnych sankcji wobec Rosji.

Szef Rady Europejskiej już na początku ubiegłego tygodnia udał się do Budapesztu, by zmienić nastawienie węgierskiego premiera, ale belgijski polityk, Charles Michel u Orbana „nic nie wskórał’. Szef węgierskiego rządu, w tym tygodniu wysłał do Michela drugi oficjalny list, w którym poradził, by zdjąć z agendy spotkania przywódców decyzje dotyczące Ukrainy.

"Z całym szacunkiem nalegam, by nie zapraszał Pan Rady Europejskiej do podejmowania decyzji w tych sprawach w grudniu, ponieważ oczywisty brak konsensusu nieuchronnie doprowadziłby do porażki" - napisał Orbán.

W czwartek do zmiany zdania węgierskiego premiera namawiał na kolacji w Pałacu Elizejskim prezydent Macron, ale w Brukseli wątpi się w skuteczność dyplomatycznych wysiłków francuskiej głowy państwa.

"Ciągle próbuje i ciągle mu się nie udaje. Próbował tego z Trumpem, potem z Putinem, a teraz próbuje z Orbanem" - mówi unijny dyplomata w rozmowie z Politico, tłumacząc, że ustępstwa wobec Orbana stają się coraz bardziej uciążliwe i kosztowne. ”Wciąż karmią potwora i zastanawiają się, dlaczego wraca większy i prosi o więcej".

„Na razie Orban straszy. To tworzy bardzo duże problemy i niechęć w UE do tego typu stanowiska” - mówi w rozmowie z jedennewsdziennie.pl eurodeputowany PO Jan Olbrycht.

Ale w Brukseli istnieją obawy, że tym razem węgierskiemu premierowi wcale nie chodzi o pieniądze. Przemawiając do dziennikarzy w Brukseli na początku tego tygodnia, węgierski sekretarz stanu ds. dyplomacji publicznej i stosunków Zoltán Kovács energicznie odpierał pomysł, że Orbán zajmuje takie stanowisko, aby skłonić Radę Europejską do odblokowania miliardów w gotówce UE, które pozostają zablokowane z powodu kwestii praworządności po stronie Budapesztu. "Nasze stanowisko w sprawie Ukrainy, nasze stanowisko w sprawie przeglądu WRF [długoterminowego budżetu UE] i wielu innych kwestii pozostanie niezmienne niezależnie od tego, co dzieje się z funduszami" - przekonywał Kovács.

Na zaplanowanym na 14-15 grudnia szczycie UE przywódcy 27 państw mieli się zgodzić na rozpoczęcie rozmów akcesyjnych z Ukrainą i Mołdawią. Decyzje te jednak zamierzają zablokować Węgry. "Wciąż karmią potwora i zastanawiają się, dlaczego wraca większy i prosi o więcej"

"Tusk bardzo przydałby się na tym szczycie. Bardzo dobrze zna Orbana na płaszczyźnie prywatnej, ma z nim dobry kontakt, przydałby się w rozgrywaniu tych trudnych decyzji w przyszłym tygodniu”- mówi jedennewsdziennie.pl pragnący zachować anonimowość unijny urzędnik zaangażowany w przygotowywanie spotkania szefów państw i rządów.

Taka ocena relacji Tuska z Orbanem może być trochę na wyrost. Stosunki byłego polskiego premiera z szefem węgierskiego rządu mocno popsuły się, gdy Fidesz stał się sprzymierzeńcem PiS-u. Ale Donald Tusk, jako przewodniczący Europejskiej Partii Ludowej, w skład której wchodziło ugrupowanie Orbana, pomimo wielu nacisków i apeli o usunięcie Węgrów z europejskiej centroprawicy nigdy tego jednak nie zrobił. Po 2 latach zawieszenia w prawach członka partia Orbana w końcu sama wiosną 2021 postanowiła opuścić kierowany przez Tuska EPL.

Po odejściu z centroprawicy Orban stał się już oficjalnym sojusznikiem PiS, broniącym rządu Morawieckiego przed konsekwencjami art.7, wytoczonego Polsce za nieprzestrzeganie praworządności i vice versa - Polska broniła Węgry przed tą samą unijną procedurą. Ale związek PiS-u z Fideszem został mocno nadszarpnięty po wybuchu wojny w Ukrainie, w której Orban opowiedział się po stronie Putina.

"Ja nigdy nie byłam zakochana w Orbanie… Niestety sądzę że Orban jest dość wygodnym celem ataków, bo mały kraj, nie aż tak bardzo znaczący, a tak naprawdę realizujący politykę bardzo wielu w UE, którzy by chcieli raczej "rozsądku" - w znaczeniu pewnej neutralności"- mówiła w audycji "Stacja Bruksela" była minister spraw zagranicznych w rządzie PiS Anna Fotyga.

Tusk batem na Orbana. W ujarzmianiu „węgierskiego potwora” - zdaniem unijnych urzędników i dyplomatów - mógłby pomóc Donald Tusk. Dlatego choć wciąż nie wiadomo, kto z Warszawy przyjedzie na szczyt, to w Brukseli rośnie nadzieja na to, że będzie to szef PO i były przewodniczący Rady Europejskiej z Polski

Zdaniem unijnego dyplomaty, z którym rozmawiał jedennewsdziennie.pl to Tusk, a nie Morawiecki mógłby "pomóc w przepychankach z Orbanem” również ze względu na swoje doświadczenie i pozycję w Brukseli.

„Tusk jest postrzegany w Brukseli jako bardzo silna postać. W dodatku wygrał wybory, które miały gigantyczne znaczenie dla UE. Jeśli to on przyjedzie na szczyt, to momentalnie wejdzie na salę jako mocny i interesujący partner. Choć świeżo wybrany premier, w Brukseli zasiądzie przy stole jako senior i może naprawdę się przydać na tym najtrudniejszym od lipca 2020 roku unijnym szczycie" - przekonuje nasz rozmówca.

Pytani o to, kto ich zdaniem będzie reprezentował Polskę na przyszłotygodniowym szczycie UE europosłowie PiS udzielają wymijających odpowiedzi. "No aktualny premier, aktualny wtedy, kiedy będzie ten szczyt, to zależy od polskiego Sejmu"- mówi jedennewsdziennie.pl Kosma Złotowski.

"Na szczycie będzie się mówiło o sprawach przyszłościowych, czyli o tym, co UE będzie musiała zrobić, a nie będzie podsumowywania dawnych spraw, dlatego najbardziej logiczne byłoby, żeby to nowy premier reprezentował Polskę. Poza tym, jeśli Morawiecki nie będzie miał wotum zaufania, to nie będzie formalnych podstaw, żeby jechał na szczyt” przekonuje w rozmowie z jedennewsdziennie.pl eurodeputowany PO Jan Olbrycht.

„Raczej na pewno Tusk, chyba, że PiS w ostatniej chwili wymyśli rozwiązanie atomowe” - mówi jedennewsdziennie.pl eurodeputowany Leszek Miller. "Morawiecki byłby traktowany jak powietrze. W Brukseli wszyscy wiedzą, że Morawiecki już nikogo nie reprezentuje” - tłumaczy były polski premier.

Pozostaje jeszcze trzecia opcja, w której Polska nie będzie reprezentowana na szczycie przez żadnego ani „starego”, ani „nowego” szefa rządu. Polskie prawo mówi o tym, że o udział w Radzie Europejskiej pod nieobecność premiera może zostać poproszony prezydent. Ewentualnie jeśli on też nie będzie mógł uczestniczyć w szczycie, to o symboliczne reprezentowanie Polski może zostać poproszony przywódca innego kraju. Takie rozwiązanie zastosowano dwukrotnie. W 2015 roku, gdy tuż po wyborach prezydent Duda zwołał pierwsze posiedzenie Sejmu w dniu, w którym odbywał się unijny szczyt na Malcie, o reprezentowanie Polski poproszono premiera Czech, Bohuslava Sobotkę. 

Odchodząca premier Ewa Kopacz tłumaczyła, że nie może uczestniczyć w Radzie Europejskiej, bo musi zgodnie z konstytucją zgłosić dymisję swojego rządu. Prezydent Duda też wolał udział w pierwszym posiedzeniu Parlamentu RP niż w szczycie UE, na którym rozmawiano o przymusowym przyjmowaniu uchodźców. Premier Czech, choć nie ten sam, Andrej Babicz został też poproszony o reprezentowanie Polski na unijnym szczycie w październiku 2020 roku, ze względu na koronawirusową kwarantannę Mateusza Morawieckiego.

„Możliwość poproszenia innego premiera o zastępstwo zawsze istnieje, ale ten szczyt jest zbyt ważny, by Polska była na nim reprezentowana przez innych” - przekonuje Jan Olbrycht.

"Tusk w Brukseli zasiądzie przy stole jako senior i może naprawdę się przydać na tym najtrudniejszym od lipca 2020 roku unijnym szczycie". Europosłowie PiS uważają zaś, że to, który premier będzie reprezentował Polskę za tydzień, zależy od polskiego Sejmu 

Ta najwyższej rangi „unijna instytucja” zawsze dba o to, by odchodzący przywódcy otrzymali oficjalne podziękowania za ich pracę na szczytach. Na ostatnim październikowym spotkaniu wylewnie żegnano premiera Luksemburga, Xaviera Bettela, który w październikowych wyborach w swoim kraju stracił władzę i po 10 latach w fotelu premiera uczestniczył w swoim ostatnim szczycie w Brukseli. Bettel dostał pamiątkową statuetkę i filmik ze wspomnieniami z jego występów w Brukseli. Dla Morawieckiego wtedy jeszcze nic nie przygotowano, bo losy polskiej koalicji rządzącej 26-27 października były jeszcze nieznane.

„Czasem faktycznie ze względu na sytuacje polityczną w kraju przywódcy nie mają możliwości osobiście się pożegnać. Wtedy wysyłamy im statuetkę pocztą” - mówi jedennewsdziennie.pl urzędnik Rady UE.

Bez pożegnania. Jeśli Morawiecki nie przyjedzie na szczyt, to nie będzie miał już okazji osobiście pożegnać się z innymi premierami i prezydentami, czyli "kolegami z Rady Europejskiej". "Wtedy wysyłamy statuetkę pocztą”

Problemu nie powinno być też z zaadresowaniem listu z zaproszeniem na szczyt, który szef Rady Europejskiej zawsze wysyła przywódcom, na kilka dni przed spotkaniem w Brukseli.

Tym razem, ze względu na wciąż niepewną agendę szczytu związaną z groźbami Orbana, zaproszenie, jak dowiedział się jedennewsdziennie.pl ma zostać wysłane dość późno, w przyszły wtorek, a być może nawet dopiero środę. W zaproszeniu gospodarz szczytu opisuje bowiem pobieżnie agendę i tematy spotkania, a te wciąż stoją pod znakiem zapytania.

List z zaproszeniem jest natomiast „bezimienny”. W korespondencji gospodarz szczytów zwraca się do szefów państw i rządów sformułowaniem „Drodzy Koledzy”..

Wpadki ze złym nazwiskiem: Morawiecki/Tusk na zaproszeniu zatem uda się uniknąć.

Na miejscach, na których zasiadają premierzy i prezydenci też są tylko tabliczki z nazwami państw, a nie ich nazwiskami.

Choć jeśli to Tusk będzie uczestniczył w szczycie, to może w chwili roztargnienia zamiast przy miejscu Polski, usiąść na miejscu gospodarza spotkania, gdzie siedział przecież przez 5 lat jako szef Rady Europejskiej, prowadząc unijne szczyty.

Co dalej? List z zaproszeniem na szczyt jest "bezimienny”. Wpadki ze złym nazwiskiem: Morawiecki/Tusk na zaproszeniu zatem uda się uniknąć. Na miejscach, na których zasiadają premierzy i prezydenci, też są tylko tabliczki z nazwami państw

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się kwestią reprezentacji Polski na przyszłotygodniowym szczycie UE - czy będzie to Donald Tusk, czy Mateusz Morawiecki. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Czasem faktycznie ze względu na sytuację polityczną w kraju przywódcy nie mają możliwości osobiście się pożegnać. Wtedy wysyłamy im statuetkę pocztą"

W Brukseli podziękowania i symboliczną statuetkę Morawieckiemu woleliby wysłać pocztą

Okazuje się jednak, że społeczeństwo jest mądrzejsze. Nie jest tajemnicą, że środowisko lekarskie od lat znajdowało się na celowniku Zbigniewa Ziobry. Na odchodnym prokurator generalny zdecydował o tym, żeby medycy zapamiętali go na bardzo długo. 

Do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął bowiem wniosek o zbadanie konstytucyjności przepisów kształtujących samorząd zawodowy lekarzy i lekarzy dentystów. Kiedy sprawa zostanie rozpatrzona - tego obecnie nie wiemy, natomiast jedno jest pewne – środowisko lekarskie może liczyć na wsparcie ze strony innych zawodów zaufania publicznego. Cała sytuacja nie powinna również wpłynąć na poziom zaufania ze strony samych pacjentów.

Ziobro wniósł do TK wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją przepisów kształtujących przynależność lekarzy do samorządu i zakres odpowiedzialności zawodowej. To kolejny przypadek, kiedy osoba publiczna próbuje podważać zaufanie do medyków

Lekarze nie mają wątpliwości, że odchodząca większość rządowa Zjednoczonej Prawicy powolnie starała się osłabić samorządności zawodów zaufania publicznego. - Szukano kozła ofiarnego, który usprawiedliwiłby brak kompetencji w rozwiązywaniu realnych problemów Polek i Polaków. Na przestrzeni lat mieliśmy obraz postępującego centralizmu, który dążył do niszczenia samorządności, w tym tej zawodowej- ocenił Michał Bulsa, prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie. Jednocześnie zwrócił uwagę, że sprawa ta może mieć przełożenie nie tylko na lekarzy, ale również inne zawody zaufania publicznego, takie jak pielęgniarki, adwokatów, radców prawnych czy architektów. - Próba ograniczania ich kompetencji, niszczenia jej charakteru organizacyjnego, prowadzi do centralnego sterowania państwem i totalitaryzmu w czystej postaci - ocenił Bulsa.

Wskazał również, że zawody zaufania publicznego muszą mieć realny wpływ na sprawy własnego środowiska – po to by m.in. kontrolować zachowanie swoich członków, wskazywać te osoby, które godzą w dobre imię zawodu i rozliczać ich w ramach własnych struktur organizacyjnych. Co stałoby się, gdyby samorząd przestał mieć możliwość kontroli swoich członków – czyli osób uprawnionych do wykonywania danego zawodu? – Przede wszystkim byłoby to zagrożenie dla samych pacjentów, bo samorząd traci możliwość wyciągania konsekwencji lub weryfikacji jak działają poszczególni członkowie danej Izby. Mam nadzieję, że nowa demokratyczna większość obierze kurs na wzmacnianie samorządności zawodów zaufania publicznego - wskazał lekarz.

Lekarze są kozłem ofiarnym Zjednoczonej Prawicy. "Próba ograniczania kompetencji zawodów zaufania publicznego prowadzi do centralnego sterowania państwem i totalitaryzmu w czystej postaci"

Podobnego zdania jest również Joanna Zabielska-Cieciuch, lekarka rodzinna z Białegostoku, ekspertka Federacji Porozumienie Zielonogórskie, zastępczyni Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej przy ORL w Białymstoku. - Działania – podważające fakt istnienia samorządów zawodowych i zasadność sprawowania kontroli nad dopuszczaniem do wykonywania zawodu, mają miejsce niestety na całym świecie - wskazuje. Jednak to, co z pewnością zmieni się w nadchodzącym czasie to determinacja przedstawicieli zawodów medycznych do stawiania granic politykom i urzędnikom.

- Musimy zwrócić uwagę, że następuje wymiana pokoleniowa. Starsze – bardziej spolegliwe wobec przedstawicieli władzy czy urzędników, pokolenie odchodzi, a w jego miejsce wchodzą młodzi, którzy nie czują się w żadnym stopniu gorsi i to oni będą bardzo konsekwentnie walczyć o swoje prawa- przewiduje Zabielska-Cieciuch i dodaje - Niestety silny samorząd zawodowy – czy to lekarzy, czy adwokatów – będzie zawsze niewygodnym dla każdej władzy. Nie wiem co Pan Zbigniew Ziobro próbuje tym udowodnić, składając taki wniosek, ale myślę, że bardziej dokuczy tym sobie niż środowisku medycznemu i Polakom

Cała nadzieja w młodych? "Nie wiem, co pan Zbigniew Ziobro próbuje tym udowodnić, składając taki wniosek, ale myślę, że bardziej dokuczy tym sobie niż środowisku medycznemu i Polakom"

Zdaniem socjologa prof. Tomasza Sobierajskiego z Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, cała ta sytuacja i wniosek do TK jest sprawą kuriozalną. - To bardzo niedobre zjawisko, kiedy urzędnik państwowy wykorzystuje swoje stanowisko i dostępną dla niego przestrzeń medialną do osobistej vendetty w stosunku do lekarzy. To oczywiście ryzykowna gra - bo mogę sobie wyobrazić sytuację, w której pan Zbigniew Ziobro będzie potrzebował pomocy lekarza i spotkanie z medykami okaże się dla niego nieuniknione. Jestem przekonany, że lekarze zrobią wszystko co w ich mocy, aby pomóc pacjentowi i ratować jego zdrowie, i życie. Ale zastanawiam się – jak spojrzy on im w oczy, gdy będzie zmuszony poprosić ich o pomoc dla siebie lub bliskich - wskazał prof. Tomasz Sobierajski. Oczywiście Zbigniew Ziobro nie jest jedyną osobą, która w przeszłości swoimi nieroztropnymi zrachowaniami i wypowiedziami uderza w system ochrony zdrowia i osoby w nim zatrudnione.

- Jednocześnie te same osoby kompletnie nie zdawały sobie z sprawy z faktu, jak bardzo wymagająca jest praca w systemie ochrony zdrowia i jak bardzo w wielu aspektach osoby pracujące w nim nie są przygotowane i nie mają narzędzi do mierzenia się z wyzwaniami przed nimi stawianymi. Często opinia publiczna powtarza historię o tym, jak wiele medycy zarabiają, ale smutna prawda jest taka, że wynagrodzenia uzyskiwane w systemie są nadal niskie i często są nieadekwatne do trudu, odpowiedzialności i zadań, jakie są stawiane przed medykami - wskazuje Sobierajski. Socjolog przyznaje jednak, że nie traci nadziei i wiary w nasze społeczeństwo, a badania poziomu zaufania społecznego do wybranych zawodów zrealizowanych po pandemii są najlepszym dowodem na to komu społeczeństwo ufa.

– Poziom zaufania społecznego do lekarzy po tym trudnym okresie pandemii wzrósł. W badaniu IPSOS (chodzi o badanie Ipsos Global Trustworthiness Index przeprowadzane w 31 krajach i dostarczające informacji o zaufaniu do poszczególnych zawodów) okazało się, że w Polsce jedynie dwa zawody poprawiły swój wynik z poprzednich edycji - byli to lekarze oraz naukowcy. To pokazuje, że społeczeństwo okazało się mądrzejsze i ufa lekarzom i naukowcom pomimo złej atmosfery, którą się tworzy wokół tych środowisk - wskazał socjolog.

Kuriozalny wniosek a społeczny odbiór. "To bardzo niedobre zjawisko, kiedy urzędnik państwowy wykorzystuje swoje stanowisko i dostępną dla niego przestrzeń medialną do osobistej vendetty w stosunku do lekarzy. To oczywiście ryzykowna gra"

Lekarze i eksperci zwracają jednak uwagę na przebijające w mediach społecznościowych niezrozumienie dla medyków.

- Jest mi smutno, jak słyszę negatywne wypowiedzi celebrytek i celebrytów, którzy wypowiadając się na łamach swoich poczytnych kont instagramowych, utyskują na pracę medyków. Jest to przykre szczególnie, że medycy mają nie tylko trudną i wymagającą pracę, ale również mierzą się z otoczeniem, co nie ułatwia im wykonywania zawodu. Pamiętajmy, że jako pacjenci narzekamy na system ochrony zdrowia, ale to medycy codziennie mierzą się z jego niedoskonałościami i absurdami. Co więcej przyjmują na siebie frustrację i zmęczenie osób chorych, a także często niepowodzenia terapeutyczne – bo przecież medycyna ma swoje ograniczenia i nie każdemu pacjentowi są w stanie pomóc - zauważa Sobierajski. Nie ma też wątpliwości, że lekarze, pielęgniarki, ratownicy i inne osoby wykonujące zawody medyczne są uwikłani w ten system ochrony zdrowia – tak samo jak my.

Środowisko lekarzy zdaje się jednak ze spokojem obserwować całą sytuację. Joanna Zabielska-Cieciuch wskazuje, że de facto niewielu jej pacjentów wie, czym na co dzień zajmuje się Trybunał Konstytucyjny i jakie sprawy do niego trafiają. A zaufanie do wykonywanego przez nią zawodu sama buduje swoją postawą od wielu lat.

- Lekarze i lekarze dentyści wraz z innymi profesjonalistami medycznymi swoją ciężką pracą każdego dnia utrzymują przy życiu system ochrony zdrowia. Mamy nadzieję, że dzięki komunikowaniu społeczeństwu konstruktywnych uwag, uda się nam odbudować zaufanie. Mając również na uwadze fakt, że zdarzają się osoby których zachowanie nie licuje z zawodem lekarza czy lekarza dentysty wzmacniamy pion odpowiedzialności zawodowej. Prokurator generalny swoimi pomysłami działa natomiast w drugą stronę - dodaje Michał Bulsa.

Co dalej? Środowisko lekarzy zdaje się jednak ze spokojem obserwować całą sytuację. "Pamiętajmy, że jako pacjenci narzekamy na system ochrony zdrowia, ale to medycy codziennie mierzą się z jego niedoskonałościami i absurdami"

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się kwestią wniosku Zbigniewa Ziobry do TK w sprawie środowiska lekarskiego. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Lekarze i lekarze dentyści wraz z innymi profesjonalistami medycznymi swoja ciężką pracą każdego dnia utrzymują przy życiu system ochrony zdrowia. Mamy nadzieję, że dzięki komunikowaniu społeczeństwu konstruktywnych uwag, uda się mam odbudować zaufanie. Mając również na uwadze fakt, że zdarzają się osoby których zachowanie nie licuje z zawodem lekarza czy lekarza dentysty wzmacniamy pion odpowiedzialności zawodowej. Prokurator generalny swoimi pomysłami działa natomiast w drugą stronę"

Lekarze kozłem ofiarnym Zjednoczonej Prawicy

Być może już w przyszłym tygodniu, po ewentualnym powołaniu rządu Donalda Tuska i udzieleniu mu wotum zaufania Sejm wybierze skład komisji śledczej ds. wyborów kopertowych – zapowiedział we wtorek marszałek Sejmu Szymon Hołownia. Znajdzie się w niej najprawdopodobniej trzech posłów PiS, trzech z KO, po jednym z Lewicy i Konfederacji, natomiast kluby Polski 2050 i PSL mogłyby mieć wymiennie w niektórych komisjach po dwóch kandydatów.

We wtorek wnioskami o powołanie trzech komisji śledczych – ds. wyborów kopertowych, ds. Pegasusa i ds. afery wizowej - zajmowała się sejmowa komisja ustawodawcza. W ubiegłym tygodniu odbyło się na plenarnym posiedzeniu Sejmu pierwsze czytanie uchwał o powołaniu tych komisji.

W pierwszej kolejności ma być powołana komisja śledcza, mająca się zajmować wyborami kopertowymi w 2020 roku. Chodzi o m. in. wydanie ok. 70 mln zł na przygotowanie wyborów prezydenckich w warunkach pandemii, choć wybory te się nie odbyły.

Komisja ta ma być powołana już w czwartek przez Sejm, a być może już na kolejnym posiedzeniu – 12 grudnia - zostanie wybrany jej skład. Marszałek Sejmu Szymon Hołownia zapowiedział, że po powołaniu komisji uruchomi procedurę naboru członków.

- Z moich dzisiejszych analiz wynika, że jeżeli poszłoby to wszystko sprawnie, to 12 grudnia, po powołaniu rządu premiera Tuska, moglibyśmy obsadzić pierwszą komisję śledczą – zapowiedział Hołownia na wtorkowej konferencji prasowej.

Hołownia: 12 grudnia, po planowanym powołaniu rządu premiera Donalda Tuska, moglibyśmy obsadzić pierwszą komisję śledczą ds. wyborów kopertowych. Znajdzie się w niej m.in. po trzech posłów z PiS i KO

We wtorek również Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów debatowały o parytecie w komisjach. Wstępnie postanowiono, że jeśli komisje będą jedenastoosobowe, będą najprawdopodobniej po trzy miejsca dla przedstawicieli PiS i KO, po jednym dla klubów Lewicy i Konfederacji, natomiast PSL i Polska 2050 mogłyby mieć w niektórych komisjach wymiennie po dwóch kandydatów. 

Ostateczne decyzje co do liczby członków z poszczególnych klubów ma podjąć jeszcze Prezydium Sejmu.

Nieoficjalnie pojawiają się już pierwsze nazwiska kandydatów do komisji. Klub KO, jak wynika z informacji jedennewsdziennie.pl, deleguje do komisji m. in. Witolda Zembaczyńskiego (ds. Pegasusa), Dariusz Jońskiego (ds. afery wizowej), a także Romana Giertycha. Wśród członków komisji mogą się także znaleźć Michał Szczerba czy Krzysztof Brejza.

Klub Polski 2050 ma swoich kandydatów dopiero wskazać. Nieoficjalnie pojawiają się nazwiska Michała Gramatyki, choć jest on również przymierzany na stanowisko wiceministra cyfryzacji, a także Pawła Zalewskiego, choć on z kolei może trafić na stanowisko wiceministra w MSZ.

PSL, jak informowała już „Gazeta Wyborcza”, wystawi Agnieszkę Kłopotek do komisji ds. wyborów kopertowych, Magdalenę Srokę ds. komisji ds. Pegasusa, a Mirosława Orlińskiego do komisji ds. afery wizowej. Lewica deleguje do tych trzech komisji odpowiednio Anitę Kucharską-Dziedzic, Tomasza Trelę i Macieja Koniecznego.

Nie do końca wiadomo, kogo wystawi Konfederacja, a przede wszystkim PiS. Politycy ugrupowań tworzących większość nie chcą się zgodzić, by w komisjach zasiadali przedstawiciele PiS, których działalność jako członków rządu będą one badać.

Kolejne komisje mają być powoływane być może jeszcze na grudniowych posiedzeniach izby, a najpóźniej w styczniu ma zostać wybrany ich skład. Zembaczyński, Joński, Giertych, Szczerba i Brejza - to wymieniani do komisji śledczej politycy KO

- Z komisjami śledczymi będzie tak jak z wyborem Prezydium Sejmu. Każdy klub ma miejsce lub nawet kilka, ale nie każdy poseł do tych komisji może być powołany. Nie wyobrażamy sobie, żeby ci, którzy mieli być przesłuchiwani i których miały dotyczyć ewentualne wnioski do prokuratury, siedzieli w komisjach, a to dotyczy w dużym stopniu polityków PiS. Będziemy więc bacznie się przyglądać, kogo zgłosi PiS – powiedział jedennewsdziennie.pl Dariusz Joński.

Nie wiadomo jeszcze, kto będzie kierował poszczególnymi komisjami śledczymi, wiadomo jedynie, że ugrupowania tworzące większościową koalicję zamierzają się dzielić tymi stanowiskami. Niewykluczone więc, jeśli np. Dariusz Joński z KO stanie na czele komisji ds. afery wizowej, to Magdalena Sroka z PSL na czele komisji ds. Pegasusa, a np. kandydat Polski 2050 na czele komisji ds. wyborów kopertowych.

- Z każdą z trzech komisji będzie podobnie, jeśli będą rekomendacje, by szefem komisji był przedstawiciel lub przedstawicielka Lewicy, będziemy to po prostu robić, bo wchodzimy do tej komisji, by ciężko pracować, czy to w roli przewodniczącego, wiceprzewodniczącego czy członka komisji. Najważniejsze jest wyjaśnienie wszystkich afer – powiedział jedennewsdziennie.pl Tomasz Trela z Lewicy.

"Nie każdy poseł do tych komisji może być powołany. Nie wyobrażamy sobie, żeby ci, którzy mieli być przesłuchiwani i których miały dotyczyć ewentualne wnioski do prokuratury, siedzieli w komisjach, a to dotyczy w dużym stopniu polityków PiS"

- Jak te komisje skończą pracę, najprawdopodobniej pojawią się kolejne wnioski, m.in. o komisje śledcze w sprawie tego, co się działo NCBiR. Ta kadencja może być pod znakiem wielu komisji śledczych – zapowiada Dariusz Joński.

Czy nie będzie ich za dużo, nie spowoduje to inflacji komisji śledczych? - Jeśli będą sprawnie działać i szybko wyjaśniać sprawy i szybko przedstawiać wnioski, to będą ciekawe. Na pewno to nie może trwać miesiącami – podkreśla Joński.


Co dalej? "Ta kadencja może być pod znakiem wielu komisji śledczych". Prace komisji mają być tradycyjnie transmitowane na żywo, choć nie wiadomo, czy prace komisji ds. Pegasusa nie będą częściowo utajnione

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się kwestią powoływania sejmowych komisji śledczych. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Jak te komisje skończą pracę, najprawdopodobniej pojawią się kolejne wnioski, m.in. o komisje śledcze w sprawie tego, co się działo NCBiR. Ta kadencja może być pod znakiem wielu komisji śledczych"

Joński, Szczerba, ale też kilka zaskakujących nazwisk. Znamy personalną układankę komisji

Politycy formacji Szymona Hołowni zapewniają też, że podobne przepisy, w myśl których kluczowy przy ocenie wiatraków jest generowany przez nie hałas, składali już wiosną jako poprawkę do projektu rządowego. Dodają, że projekt jest korzystniejszy dla obywateli niż obowiązujące prawo, bo zakłada, że wiatraki o głośności ponad 110 decybeli będą mogły powstawać w odległości 2000 metrów od zabudowań, tymczasem obecnie mogą powstawać w odległości 700 metrów.

Tym niemniej proponowane nowe przepisy dotyczące wiatraków mają być poprawione i pozbawione najbardziej kontrowersyjnych zapisów, np. minimalna odległość wiatraków od zabudowań, nawet tych najcichszych, będzie wynosić 500 metrów, a nie 300 metrów; większa będzie też odległość wiatraków od parków narodowych i rezerwatów oraz zmienione zostaną przepisy dotyczące ewentualnych wywłaszczeń.

Sprawa wpisania artykułów dotyczących elektrowni wiatrowych do projektu ustawy przedłużającej na kolejny rok zamrożenie cen energii wywołało ogromne zamieszanie na scenie politycznej. 28 listopada grupa posłów - przede wszystkim Koalicji Obywatelskiej i Polski 2050 – złożyła projekt ustawy o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła. Okazało się, że druga część ustawy zmienia przepisy dotyczące budowy elektrowni wiatrowych, w dużym stopniu je liberalizując.

Politycy PiS zarzucili twórcom ustaw działanie pod wpływem lobbystów. Zawiadomili prokuraturę i CBA. Premier Mateusz Morawiecki na poniedziałkowej konferencji prasowej sformułował nawet postulat powołania sejmowej komisji śledczej w tej sprawie.

Minister edukacji i nauki Krzysztof Szczucki przyznał w poniedziałek w rozmowie z dziennikarzami, że sam też się podpisał pod dwoma wnioskami, skierowanymi do prokuratury regionalnej w Warszawie oraz do CBA. - To są wnioski, w których prosimy o zbadanie, jak przebiegał proces przygotowania tego projektu ustawy i czy przypadkiem przy tej okazji nie dopuszczono się działalności o charakterze przestępczym. Każda inicjatywa, która może to sprawdzić, jest moim zdaniem wskazana i potrzebna. Proszę zwrócić uwagę, że próbowano ukryć realne intencje tej ustawy, bo pod płaszczykiem chęci obniżenia cen energii w projekcie umieszcza się przepisy dotyczące bardzo kontrowersyjnego problemu, jakim są wiatraki. Ponadto wiatraki mają być budowane w miejscach, gdzie do tej pory nie mogły być budowane. Chciałbym wiedzieć, czy za tym projektem nie stali lobbyści i czy on nie został przygotowany w interesie ludzi, którzy mają na tym zarobić – mówił Szczucki.

Paulina Hennig-Kloska nadal jest kandydatką na ministra klimatu i środowiska – wynika z informacji jedennewsdziennie.pl. Atak PiS na nią w związku z ustawą wiatrakową paradoksalnie ją umocnił – można usłyszeć wśród polityków Polski 2050

Jako główna winowajczyni zamieszania wskazana została przez PiS posłanka Polski 2050 Paulina Hennig-Kloska, skądinąd kandydatka na ministra klimatu i środowiska w przyszłym rządzie Donalda Tuska. Stąd w kuluarach zaczęto spekulować, że przez całą aferę straci szanse na rządową posadę. W poniedziałek Radio Zet podało nawet informacje, że już zapadała w tej sprawie decyzja i nowym ministrem klimatu i środowiska ma zostać inny poseł Polski 2050 – Michał Gramatyka.

PiS od dawna jest przeciwnikiem ekspansji elektrowni wiatrowych. W 2016 roku przyjęta została ustawa, wprowadzająca tzw. zasadę 10H, czyli zakazującej budowania wiatraków w odległości mniejszej od zabudowań niż dziesięciokrotność ich wysokości. Praktycznie uniemożliwiało to powstawanie nowych elektrowni wiatrowych. W marcu tego roku, pod presją UE i w kontekście perspektyw zaakceptowania polskiego KPO, rząd Morawieckiego przeforsował pewną liberalizację tych przepisów. Początkowo rządowy projekt zakładał, że wiatraki mogłyby powstawać w odległości 500 metrów od zabudowań, jednak pod presją posłów PiS zmieniono tę odległość na 700 metrów, co spowodowało, że nowy obszar, gdzie mogłyby powstać wiatraki zmniejszył się o ok. 70 proc.

Podczas prac nad tamtą rządową ustawą posłowie 2050 zgłaszali już zapisy, niemal identyczne z tymi, jakie zostały obecnie przygotowane pod auspicjami posłanki Pauliny Hennig-Kloski.

W projekcie złożonym 28 listopada największe kontrowersje wzbudziła odległość wiatraków od zabudowań – 300 metrów, mająca dotyczyć m.in. odległości od parków narodowych i rezerwatów. Wątpliwości budziły także przepisy o domniemanym wywłaszczeniu, choć autorzy projektu zaprzeczali tej interpretacji. Tłumaczyli, że nie chodzi o żadne wywłaszczenie, tylko o sytuacje, w której jeśli elektrownie wiatrowe będą zaliczone do "inwestycji celu publicznego”. W takim przypadku właściciele gruntów nie będą mogli przeciwstawić się, by przez ich tereny pod ziemią przechodziły przyłącza do wiatraków.

- To projekt, który został zgłoszony przez Koalicję Obywatelską i był konsultowany nie tylko z nami, ale i z Lewica oraz PSL – mówi w rozmowie jedennewsdziennie.pl szef klubu Polski 2050 Mirosław Suchoń. - To jest dobry projekt, który wymaga doprecyzowania. Będzie ono miało miejsce podczas obrad komisji – dodaje.

"To projekt, który został zgłoszony przez Koalicję Obywatelską i był konsultowany nie tylko z nami, ale i z Lewicą oraz PSL"

Suchoń zwraca uwagę, że o tym projekcie toczy się od tygodnia dyskusja "bez żadnego skrępowania” i formułowane są publicznie postulaty i wątpliwości, z których część się uwzględnia. - Jak sobie przypominam ostatnie 8 lat, to projekty tego typu były zgłaszane przez PiS na kilka godzin przed posiedzeniem Sejmu czy komisji, były skracane terminy i czasem były uchwalone po 48 godzinach od wrzucenia do Sejmu. Dziś mamy debatę publiczną i bardzo dobrze – zaznacza Suchoń.

Zapewnia, że wbrew sugestiom PiS nie ma to charakteru "wrzutki legislacyjnej”, bo tematyka energetyki wiatrowej jest ściśle związana z cenami energii. - Wrzutka była wtedy, gdy np. do ustawy covidowej wpychano przepisy dotyczące 5G albo ordynację wyborczą. Natomiast tu mamy kwestie cen energii i uwolnienia energetyki wiatrowej. Wszystko to jest ze sobą powiązane. Musimy zrobić wszystko, by ceny energii były niższe i ta ustawa tworzy taką perspektywę – podkreśla Suchoń.

- Poza tym KO, Polska 2050, PSL i Lewica podczas kampanii wyborczej deklarowały zliberalizowanie warunków, dotyczących funkcjonowania energetyki wiatrowej – dodaje.

Szef klubu Polski 2050 zwraca zarazem uwagę, że projekt nie powinien być zaskoczeniem, bo Polska 2050 analogiczne przepisy zgłaszała wiosną br., gdy toczyły się prace nad rządowym projektem ustawy o elektrowniach wiatrowych. Już wtedy Polska 2050 proponowała np., by kluczowa przy instalowaniu wiatraków była nie odległość, ale hałas, który one wywołują. 

Podkreśla, że obecna nowelizacja jest dobra właśnie dlatego, że "wprowadza odniesienie do hałasu, a nie wyłącznie odległości", co jest przejawem troski o mieszkańców mniejszych miejscowości i wsi. Odległość 300 metrów ma dotyczyć tylko bardzo cichych wiatraków i instalacji przyprzemysłowych, a nie osiedli mieszkalnych. - Wiatraki, które dziś są instalowane o głośności 104-105 decybeli według tego projektu mogłyby być lokalizowane w odległości 547 do 607 metrów zabudowań. Zaś jeszcze głośniejsze, z głośnością powyżej 110 decybeli mogłyby być instalowane nie bliżej nić 2000 tys. metrów – wyjaśnia Suchoń.

- Z kolei według obecnych przepisów, przeforsowanych przez rząd PiS, takie wiatraki mogą być instalowane w odległości 700 metrów. Stąd to PiS-owskie przepisy są skandaliczne i to one szkodzą obywatelom – dodaje szef klubu Polski 2050.

Szef klubu Polska 2050 podkreśla, że wbrew sugestiom PiS nie ma to charakteru "wrzutki legislacyjnej”, bo tematyka energetyki wiatrowej jest ściśle związana z cenami energii. "To PiS-owskie przepisy są skandaliczne i szkodzą obywatelom"

Jednak presja PiS, a także wątpliwości części PSL i Lewicy spowodowały, że w kierownictwie nowej koalicji zapadła decyzja o modyfikacji projektu. Zapowiadali to zresztą po piątkowym spotkaniu Szymon Hołownia i Donald Tusk.

– Projekt poselski, który został wniesiony do Wysokiej Izby jest procedowany. Trwają nad nim prace wnioskodawców, być może zostaną zgłoszone autopoprawki dotyczące najbardziej spornych kwestii. Praca w komisji też będzie miała swoją wagę, ludzie będą mogli przyjść, wypowiedzieć się, wskazać rzeczy, które budzą ich niepokój – mówił Hołownia. – Osobiście dopilnujemy, żeby żadne zdanie w tym projekcie nie budziło najmniejszych wątpliwości czy emocji – dodał Tusk.

- Ustawę na pewno należy poprawić – odległość nie powinna być mniejsza niż 500 metrów, należy doprecyzować zapis dotyczący wywłaszczeń pod farmy wiatrowe w taki sposób, aby ich nie było oraz by konieczna była zgoda ministra rolnictwa na przeznaczenie gruntów na cele nierolnicze o klasie 1-3. Trzeba też zwiększyć odległość od parków narodowych i rezerwatów. Projekt powinien uwzględniać głosy społeczne, które się w tej dyskusji przejawiają – mówi w rozmowie z jedennewsdziennie rzecznik PSL Miłosz Motyka.

Jego zdaniem nie jest natomiast niewłaściwe samo wpisanie tematyki wiatrakowej do ustawy o cenach energii. Odnawialne źródła energii, takie jak elektrownie wiatrowe, zagwarantują bowiem Polakom niższe ceny energii. Natomiast skoro cztery ugrupowania nie tworzą jeszcze rządu, projekt musiał pojawić się jako poselski. - Politycy PiS mówią dużo, że powinniśmy składać projekty ustaw i wywiązywać się z obietnic, no to robimy to – podkreśla Motyka.

Jednak presja PiS, a także wątpliwości części PSL i Lewicy spowodowały, że w kierownictwie nowej koalicji zapadła decyzja o modyfikacji projektu. "Osobiście dopilnujemy, żeby żadne zdanie w tym projekcie nie budziło najmniejszych wątpliwości czy emocji" 

Hennig-Kloska w swoich zapowiedziach medialnych zapewniała, że efekcie autopoprawki odległość 500 metrów "będzie absolutnym minimum”, a głośniejsze wiatraki będą musiały stać jeszcze dalej. Zmienione też zostaną przepisy dotyczące rzekomego wywłaszczenia, by nie budziły wątpliwości.

Posłanka Polski 2050 kategorycznie zapewniała też, że przy pracach nad projektem nie miała kontaktu z żadnymi przedstawicielami branży energetyki wiatrowej i nikt nie wywierał na nią nacisku, co sugeruje PiS. I że przepisy były wypracowane w gronie „ekspertów, prawników i legislatorów”. Faktycznie, osoba, którą politycy PiS wskazywali jako lobbystę i faktycznego autora projektu, okazała się pracownikiem Kancelarii Sejmu, który po prostu wpisywał dokument do systemu komputerowego.

Czy zatem Hennig-Kloska straci szanse na karierę rządową? Oficjalnie politycy przyszłej koalicji wypowiadają się ostrożnie. - Decyzje w tej sprawie podejmują liderzy – mówi Mirosław Suchoń.

- Nie sądzę, żeby ktoś zmieniał coś w tym, jakie koncepcje osobowe będzie miał Donald Tusk, to on będzie podejmował ostateczne decyzje. Ustawa dotycząca cen energii jest już poprawiana – powiedział dziennikarzom szef klubu Lewicy Krzysztof Gawkowski.

- Dyskusja o kandydatach na szefów poszczególnych resortów odbywa się między liderami partii demokratycznych i w ramach samych partii. Myślę, że nikt nie będzie meblował innej formacji politycznej tych kandydatów – mówi jedennewsdziennie.pl Miłosz Motyka.

- To Donald Tusk, w porozumieniu z liderami partii koalicyjnych zdecyduje, kto będzie kandydatem na ministra, a jeszcze nie wszystko jest tu rozstrzygnięte – zaznacza w rozmowie z jedennewsdziennie.pl sekretarz generalny PO Marcin Kierwiński.

Jednak nieoficjalnie politycy Polski 2050 zapewniają, że nie ma mowy o zmianie kandydata na ministra klimatu i środowiska. I pozostaje nim Paulina Hennig-Kloska.

Co dalej? Czy Hennig-Kloska straci szanse na karierę rządową? "To Tusk, w porozumieniu z liderami partii koalicyjnych zdecyduje, kto będzie kandydatem na ministra" 

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się kwestią obsady stanowiska ministra klimatu i środowiska. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Nie sądzę, żeby ktoś zmieniał coś w tym, jakie koncepcje osobowe będzie miał Donald Tusk, to on będzie podejmował ostateczne decyzje. Ustawa dotycząca cen energii jest już poprawiana" 

Nieoficjalnie: Hennig-Kloska nadal  kandydatką na ministra klimatu. "To Tusk podejmie ostateczne decyzje"

"Płasko" - odpowiada jednym słowem Arkadiusz Balcerowski, ekonomista mBanku, pytany o prognozę stóp NBP na 2024 r. Eksperci mBanku zakładają brak jakichkolwiek obniżek w całym przyszłym roku. I nie są tu odosobnieni. Podobną projekcję przedstawiał kilka dni temu w rozmowie z PAP Biznes główny ekonomista Credit Agricole Polska, Jakub Borowski. Tylko trochę więcej nadziei na obniżki mają analitycy PKO BP, Pekao czy Santander Banku, którzy obecnie prognozują główną stopę NBP na koniec 2024 r. na poziomie 5,25 proc., a więc o 50 punktów bazowych niżej niż obecnie (czyli o dwie standardowe obniżki o 25 punktów bazowych).

Bardzo wiele zmieniło się tu w zasadzie w ostatnich tygodniach. Gdy we wrześniu i październiku Rada Polityki Pieniężnej ostro ścięła stopy - łącznie o 100 punktów bazowych, wydawało się, że kolejne obniżki są tylko kwestią czasu. Jeszcze przed listopadowym posiedzeniem RPP ekonomiści Pekao prognozowali główną stopę procentową NBP na koniec 2024 r. na poziomie ledwie 4 proc., a PKO BP 4,50 proc. 

Teraz przewidują, że Rada będzie szafować obniżkami znacznie ostrożniej. Co więcej, Marta Petka-Zagajewska, dyrektor Biura Analiz Makroekonomicznych PKO BP, mówi w rozmowie z jedennewsdziennie.pl, że aktualna prognoza 5,25 proc. na koniec 2024 r. jest obarczona większym ryzykiem w górę niż w dół. Czyli - że bardziej prawdopodobne jest, że obniżek stóp będzie w przyszłym roku jeszcze mniej, niż że będzie ich więcej.

Zresztą oddajmy głos tym, którzy o stopach decydują, czyli członkom Rady Polityki Pieniężnej. - Uporczywość inflacji w Polsce daje mocne przesłanki do strategii "higher for longer" dla stóp procentowych, a jeśli kolejne projekcje pokażą tempo dezinflacji zbliżone do zakładanego obecnie, to przestrzeni do obniżek stóp nie będzie przez dłuższy czas - powiedział w ubiegłym tygodniu PAP Biznes Henryk Wnorowski. A kilka dni wcześniej w rozmowie z ISBNews Cezary Kochalski orzekł, że "stabilizacja stóp procentowych w całym 2024 r. jest możliwym scenariuszem". Obaj należą do frakcji "decyzyjnej” w RPP (tj. tej, która ma w Radzie większość i od miesięcy głosuje zawsze tak samo). 

Wielkich nadziei na obniżki nie dawał też podczas listopadowej konferencji prasowej prezes NBP (i przewodniczący RPP) Adam Glapiński, podkreślając m.in. niepewność co do polityki fiskalnej nowego rządu. Tajemniczo też mówił, że przez najbliższy rok nie spodziewa się sporów w RPP co do stóp procentowych. Biorąc pod uwagę, że dotychczas "opozycja" w Radzie Polityki Pieniężnej (Joanna Tyrowicz, Ludwik Kotecki, Przemysław Litwiniuk) była duża bardziej jastrzębia od reszty (wnioskowała o kolejne podwyżki stóp lub głosowała przeciwko obniżkom), sugerowało to raczej wstrzemięźliwość RPP z kolejnymi obniżkami.

Przypomnijmy, że w listopadzie – według szybkiego szacunku GUS - inflacja wyniosła 6,5 proc. Oznacza to już tylko symboliczny spadek, bo w październiku wyniosła 6,6 proc. Prognoza Komisji Europejskiej zakłada, że w 2024 r. inflacja w Polsce będzie najwyższa ze wszystkich krajów UE.

Jeszcze kilka tygodni temu wydawało się, że stopy procentowe w Polsce czeka w 2024 r. kilka cięć. Dziś bardziej prawdopodobny jest scenariusz, w którym obniżek nie zobaczymy w ogóle, ewentualnie jedną-dwie

Wielu ekonomistów mówi o "zmianie funkcji reakcji RPP po wyborach”. Można to rozumieć na dwa sposoby. Po pierwsze, jako zmianę reguł gry przez Radę po przejęciu władzy przez dotychczasową opozycję. Przypomnijmy sobie, jak szeroko komentowane były niespodziewanie duże cięcia stóp przed wyborami (łącznie o 100 punktów bazowych).

- Uważam, że w świetle wypowiedzi prezesa NBP sprzed wyborów, które miały pewne zabarwienie polityczne, należy przyjąć, że gotowość większości członków Rady do wspierania nowego rządu, poprzez łagodzenie polityki pieniężnej, będzie teraz mniejsza - przewiduje w wywiadzie dla PAP Biznes Jakub Borowski z Credit Agricole. Przypomina, że nowa ekipa ma też zakusy na postawienie prezesa Glapińskiego przed Trybunałem Stanu. A to przyjaźni między oboma obozami budować nie będzie.

W podobnym tonie wypowiada się Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP. - Wydaje mi się, że zniknęła motywacja polityczna, aby wspierać politykę gospodarczą rządu mimo inflacji powyżej celu - mówi w rozmowie z jedennewsdziennie.pl.

Ale „zmianę funkcji reakcji RPP” zdaniem Marty Petki-Zagajewskiej z PKO BP można wiązać nie tylko z sympatiami i antypatiami politycznymi, ale też ściśle z gospodarką. - Nie da się uciec od faktu, że czekamy na rząd, który będzie miał większość, i nie wiemy nic o jego planach w obszarze polityki fiskalnej - mówi ekonomistka. Zwraca uwagę, że w zasadzie jedynym punktem odniesienia są programy wyborcze partii, które budują większość w parlamencie. - A te przynosiły kolejne obietnice, które należy traktować jako potencjalny impuls fiskalny. Dużą zagadką jest to, jak szybko i w jakiej skali te propozycje wyborcze znajdą odbicie w gospodarce. Gdyby np. od razu weszły zmiany podatkowe obniżające efektywne opodatkowanie [m.in. podwyżka kwoty wolnej od podatku z 30 do 60 tys. zł - red.], to byłby to bardzo silny impuls prokonsumpcyjny. Mieliśmy propozycję Kredytu 0 procent w miejsce Kredytu 2 procent oraz wysokich podwyżek płac w sektorze publicznym. Tutaj nie chodzi o to, czy to jest dobre czy złe, tylko jak przełoży się na procesy inflacyjne. Ewidentnie scenariusz przechylił się nam w stronę luźniejszej polityki fiskalnej, a to z kolei może nam spowalniać i opóźniać procesy dezinflacji - komentuje w rozmowie z jedennewdziennie.pl Petka-Zagajewska, dodając, że te niepewności uzasadniają bardzo dużą ostrożność w kontynuacji obniżek stóp procentowych.

Ekonomiści mówią o "zmianie funkcji reakcji RPP” po wyborach 15 października. Część ma na myśli ewidentną niechęć prezesa Glapińskiego i części członków RPP do wspierania niższymi stopami polityki rządu. Inni zwracają jednak uwagę na niepewność, którą wzbudzają niesprecyzowane jeszcze co do skali, sposobu i czasu realizacji obietnice wyborcze nowej większości sejmowej

Kolejnymi pytaniami są te o dalsze mrożenie cen energii i gazu na relatywnie niskich poziomach od stycznia 2024 r. (do tego nowa większość w Sejmie się skłania, acz wiążących decyzji ustawowych na razie nie ma) oraz stawkę VAT na żywność (tu nie można wykluczyć powrotu do 5 proc. z obecnych 0 proc.). Zresztą właśnie na szeroką niepewność, głównie w kontekście przyszłej polityki rządu, powoływała się Rada Polityki Pieniężnej w komunikacie po listopadowym posiedzeniu (brak zmiany stóp) oraz personalnie prezes Adam Glapiński podczas konferencji prasowej kolejnego dnia. Glapiński nawet jasno powiedział, że gdyby nie wybory, pewnie Rada znowu obniżyłaby stopy w listopadzie.

Presję inflacyjną Kamil Sobolewski z Pracodawców RP widzi także w „przeczekanych” podwyżkach, które możemy w najbliższych miesiącach zobaczyć. - Mówię o odbiorze ścieków, dostawie wody, o biletach komunikacji miejskiej oraz kolejowych. Tego typu kwestie będą się według mnie pojawiać, po wyborach samorządowych przewiduję pewną racjonalizację dochodów spółek komunalnych - komentuje. Do tego dochodzi m.in. podwyżka 500 plus do 800 zł, niemal 20-procentowy wzrost płacy minimalnej, wspomniane już prawdopodobnie duże podwyżki w budżetówce, przewidywany szybki wzrost płac także w innych branżach, a także coraz lepsze nastroje konsumenckie. To wszystko zmiany prokonsumpcyjne, na które RPP będzie z pewnością zwracała uwagę.

Kolejną przesłanką dla RPP, żeby ze stopami nic nie robić, może być projekcja inflacyjna NBP, czyli - w teorii - kluczowy dokument dla Rady. O tym zresztą jasno mówił cytowany wyżej Henryk Wnorowski, członek Rady. Najnowsza projekcja banku centralnego zakłada, że - przy obecnym poziomie stóp - inflacja w Polsce spadnie w okolice 3,5 proc. (górna granica dopuszczalnego odchylenia od celu inflacyjnego) dopiero w drugiej połowie 2025 r. Obniżki stóp tylko by ten moment oddaliły. Z dokumentów NBP wynika, że już jesienne cięcie o 100 punktów bazowych oddaliło nam dojście do akceptowalnego poziomu inflacji o kwartał. Jednocześnie ta sama projekcja inflacyjna zakłada solidny wzrost polskiej gospodarki w 2024 i 2025 r. (o kolejno 2,9 i 3,5 proc.). Gdyby ten scenariusz się realizował, Rada mogłaby uzasadniać, że nie ma sensu jeszcze obniżkami dodawać gospodarce dopalacza.

Zgodnie z najnowszą projekcją NBP, już przy obecnych stopach cel inflacyjny będzie w zasięgu ręki dopiero za około dwa lata. Jednocześnie gospodarka ma wyraźnie rosnąć. RPP będzie miała jasne uzasadnienie, aby przy stopach nic nie mieszać

Chyba nikt nie przewiduje, że ani podczas najbliższego posiedzenia RPP (5-6 grudnia) ani w ogóle do marca coś ze stopami w Polsce się zmieni. Eksperci PKO BP spodziewają się, że w marcu Rada może ściąć stopy o 25 punktów bazowych, widząc spadek inflacji w okolice 4 proc. (pod warunkiem utrzymania przez rząd obecnych rozwiązań "antyinflacyjnych” i nawet mimo przewidywanego odbicia inflacji w dalszej części roku) oraz dysponując nową projekcją inflacyjną, dającą pewność zejścia do celu inflacyjnego w 2026 r. Drugiego i ostatniego cięcia ekonomiści PKO BP spodziewają się w listopadzie, w reakcji na ruchy innych banków centralnych. Na połowę roku zakładają pierwsze obniżki stóp w USA i strefie euro, luzować politykę pieniężną zaczną też kraje naszego regionu. - To według nas wywierałoby istotną presję na umocnienie złotego. A pamiętamy, że historycznie RPP niekoniecznie była zwolennikiem szybkiej aprecjacji naszej waluty, w trosce o opłacalność eksportu - mówi Marta Petka-Zagajewska.

- Nie możemy być niewrażliwi na globalne trendy, które będą się realizować. Jeśli świat będzie szedł w kierunku obniżek stóp, to w warunkach wciąż obniżającej się inflacji w Polsce przestrzeń do tego, aby powoli i ostrożnie stopy obniżać też w Polsce, według mnie będzie - kończy Petka-Zagajewska.

Ewentualne obniżki stóp mogą być reakcją na mniej luźną od spodziewanej politykę nowego rządu, chwilowe spadki bieżącej inflacji oraz ruchy banków centralnych za granicą

Stabilizacja stóp w Polsce to zła wiadomość dla kredytobiorców złotowych. Oznacza bowiem, że na dalsze spadki rat nie ma co liczyć. Ba, paradoksalnie wielu z nich może nawet odczuć efekt podobny do wyraźnego zaostrzenia polityki pieniężnej NBP. Chodzi o to, że prawdopodobnie - tak wynika z projektu sejmowego Polski 2050 i niedawnych wypowiedzi posła Andrzeja Domańskiego, gospodarczej „prawej ręki” Donalda Tuska - w 2024 r. wakacje kredytowe zostaną bardzo silnie przycięte i pozostaną dostępne wyłącznie dla osób, którym rata pożera znaczącą cześć dochodów. Z wyliczeń HREIT wynika, że kryteria spełniać będzie tylko co piąty złotówkowicz. Zresztą także konkurencyjny projekt PiS, choć hojniejszy, też wprowadza już pewne ograniczenia (dla osób z kredytami na ponad 400 tys. zł).

Dotychczas można było „uniknąć” (a konkretnie: przesunąć na koniec okresu spłaty, czyli czasem nawet o 20-30 lat w przód) jednej raty na kwartał. Jakby nie patrzeć, konieczność spłaty wszystkich rat bez wyjątku, zamiast dwóch na kwartał, podniesie kwartalne i roczne koszty obsługi kredytu o połowę (przy braku zmian stóp).

Co dalej? Stabilizacja stóp w połączeniu z utrudnionym dostępem do wakacji kredytowych będzie oznaczać na wielu złotówkowiczów wzrost kosztów obsługi swojego kredytu o połowę

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się problemem stóp procentowych w nadchodzącym 2024 roku. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Jeszcze kilka tygodni temu, przed listopadowym posiedzeniem, wydawało nam się, że RPP może widzieć jeszcze więcej przestrzeni do obniżek stóp procentowych, skupiając się na czysto bieżących trendach inflacyjnych. Teraz widać, że ta perspektywa się zmieniła - co, paradoksalnie, z punktu widzenia zapewnienia równowagi w gospodarce, jest chyba dobrym scenariuszem"

"Płasko". Kto liczy na rychłe spadki stóp, będzie srodze zawiedziony

- To będą najbardziej upolitycznione wybory w historii wyborów europejskich – mówi jedennewsdziennie.pl Philipp Schulmeister, dyrektor ds. kampanii Parlamentu Europejskiego. I wszystko wskazuje na to, że ma rację, bo niedawna wygrana ksenofobicznej i antyeuropejskiej partii Geerta Wildersa w Holandii, a do tego zwycięstwo prorosyjskich Roberta Ficy na Słowacji i Viktora Orbana na Węgrzech, dojście do władzy Giorgii Meloni we Włoszech, wzrost poparcia dla populistycznej AfD w Niemczech czy też coraz częstsze pogłoski o tym, że w przyszłych wyborach we Francji w 2027 r. to Marine Le Pen obejmie prezydencki stołek, sprawiły, że unijni obserwatorzy zaczęli zastanawiać się nad tym, jak w przyszłości będzie wyglądała równowaga sił w Unii Europejskiej. 

Tym bardziej, że do zaplanowanych na czerwiec przyszłego roku wyborów europejskich zostało już mniej niż 200 dni. Zdaniem Schulmeistera w centrum przedwyborczej debaty znajdzie się na pewno kwestia kierunku, w jakim Unia powinna podążać w najbliższych latach. – Wynik tych wyborów określi działania Wspólnoty – zgadza się z nim Robert Sermek, szef biura Parlamentu Europejskiego na Słowacji. Jak dodaje, chociaż wybory europejskie tradycyjnie cieszą się mniejszym zainteresowaniem obywateli niż krajowe (w 2019 r. swój głos oddał jedynie co drugi mieszkaniec UE, najwięcej głosujących było w Belgii, najmniej – na Słowacji), to nadal pod względem frekwencji będą to w przyszłym roku drugie, po Indiach, najliczniejsze wybory na świecie. Ostatecznie cztery lata temu swój głos oddało 200 mln z 400 mln uprawnionych do głosowania.

Przyszłoroczne wybory europejskie określą kierunek, w jakim podążać będzie Unia Europejska – przekonują eksperci. Po niedawnej wygranej populistów w Holandii, Bruksela szykuje się na starcie między lewicą a prawicą

- Jeśli Parlament Europejski dostanie się w nieodpowiednie ręce, może stać się bardzo "niebezpieczną bestią” – mówił podczas konferencji na temat wyborów europejskich Alexander Kleinig z Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (EKES), czyli organu doradczego Komisji Europejskiej. Komitet zorganizował pod koniec listopada w Bratysławie dwudniowe sympozjum poświęcone wyborom do Europarlamentu właśnie. 
-
Część unijnych polityków, podobnie jak Kleinig, obawia się, że wzrost poparcia dla skrajnej prawicy w części krajów Unii, może oznaczać, że rozkład sił w Brukseli także się zmieni. – Staramy się prognozować, jak może wyglądać równowaga sił w przyszłym Parlamencie Europejskim. Są obawy, że dzisiejsza większość parlamentarna może się nie utrzymać – zdradza anonimowo jedennewsdziennie.pl jeden z unijnych dyplomatów. Dzisiaj najsilniejszymi frakcjami politycznymi w PE są centroprawica, czyli Europejska Partia Ludowa (EPL), do której należą także PO i PSL, socjaldemokraci (S&D), w skład których wchodzi polska lewica oraz liberałowie, czyli Renew. Na czwartym miejscu są Zieloni z 70 mandatami. Konserwatywna i eurosceptyczna prawica, czyli grupa Europejskich Konserwatystów i Reformatorów (EKR), do której należy m.in. PiS jest na piątym miejscu, skrajna prawica (frakcja ID) m.in. z niemiecką AfD, znajduje się zaraz za nią. Posłowie niegdyś należącego do EPL węgierskiego Fideszu, czyli partii-matki Orbana, dzisiaj nie należą do żadnego z ugrupowań i pozostają posłami niezrzeszonymi. Podobnie jak dwie europosłanki słowackiej partii rządzącej Smer, zawieszone przez swoją dotychczasową frakcję S&D m.in. za prorosyjskie sympatie ich lidera - słowackiego premiera Roberta Fico. Co się z nimi stanie po przyszłorocznych wyborach i czy faktycznie jest szansa, że w powyborczym rozdaniu to właśnie konserwatywna prawica i skrajni populiści zyskają znacząco większą liczbę stołków? 

Na pewno ma na to nadzieję Viktor Orban, który jeszcze kilka miesięcy temu opowiadał się za rozwiązaniem Parlamentu Europejskiego w ogóle – Trzeba osuszyć to bagno – mówił premier Węgier. I optował za tym, żeby eurodeputowani nie byli wybierani przez obywateli, tylko delegowani przez parlamenty krajowe. 

Teraz – jak pisze węgierski niezależny portal Wolna Europa – Orban ma nadzieję, że
"wybory europejskie przyniosą prawicowy zwrot, który pozbawi siły politycznego centrum i głównego nurtu większości”. Na Węgrzech wybory europejskie odbędą się zresztą tego samego dnia co wybory samorządowe, co - zdaniem partii rządzącej - zwiększy frekwencję w tych pierwszych, na korzyść prawicy oczywiście. - Fidesz Orbána wyczuwa okazję i na pewno z wielką energią rzuci się w wir europejskiej kampanii – pisze Wolna Europa. Na połączenie wyborów zdecydowała się również Belgia, gdzie wyborcy zagłosują w wyborach europejskich i federalnych.

W przyszłą dominację prawicy w PE szczerze wątpi natomiast europoseł PO i były unijny komisarz ds. budżetu Janusz Lewandowski. Jego zdaniem dużych zmian w układzie sił w PE nie będzie, przeciwnie jest szansa na to, że Europejska Partia Ludowa będzie chciała przeciągnąć do siebie posłów Georgii Meloni; ci dzisiaj razem z PiS zasiadają w EKR. – Meloni próbuje kreować się bardziej na polityk centroprawicową niż skrajną prawicę – ocenia polski polityk. – Uważam, że większych przetasowań, jeśli chodzi o rolę prawicy w PE nie będzie – kwituje w rozmowie z jedennewsdziennie.pl Lewandowski.

PiS awansuje w Parlamencie Europejskim? "Wątpię. Uważam, że większych przetasowań, jeśli chodzi o rolę prawicy w PE nie będzie" 

Chociaż oficjalna kampania PE rozpocznie się dopiero na sześć tygodni przed wyborami europejskimi, unijne instytucje i politycy już dzisiaj się do niej szykują. – Większą rolę w wyborach europejskich odegrają ludzie młodzi i organizacje obywatelskie niż partie polityczne, które zwykle skupiają się na problemach krajowych. Dlatego chcemy do tych dwóch grup dotrzeć – mówi jedennewsdziennie.pl Oliver Röpke, szef EKES. 

Z danych Parlamentu Europejskiego wynika, że gdyby wybory odbyły się w przyszłym tygodniu, wzięłoby w nich udział dwóch na trzech Europejczyków. Statystyki pokazują też, że wybory europejskie cieszą się coraz większym zainteresowaniem w większości państw członkowskich, poza Cyprem i Słowacją, które tradycyjnie wykazują najmniejsze zainteresowanie udziałem w nich – w 2019 r. w wyborach europejskich wzięło udział jedynie 13 proc. Słowaków. 

Sondaże pokazują, że do urn chętnie pójdą ludzie młodzi, niektórzy po raz pierwszy. Niektóre kraje zresztą, jak choćby Belgia, aby poprawić frekwencję, obniżyły wiek uprawnionych do głosowania do 16. roku życia. 

– Oczywiście martwi to, że skrajna prawica i ekstremiści zdobywają w UE coraz większe poparcie i wchodzą do politycznego mainstreamu. To niepokojące, ale zobaczmy, czy Wildersowi w ogóle uda się stworzyć rząd w Holandii i czy będzie to miało jakikolwiek wpływ na przyszłość PE – mówi Oliver Röpke. Jego zdaniem jest duża szansa, że ostatecznie zmiany na unijnej arenie politycznej wcale nie będą takie znaczące. 

– Owszem, część państw członkowskich skręciła w prawo, ale uważam, że centrum i partie proeuropejskie utrzymają większość – mówi szef EKES. Obserwatorzy przypominają, że także przed poprzednimi wyborami europejskimi w 2019 r. główną obawą – podobnie jak i dzisiaj - był znaczny wzrost sił eurosceptycznych w instytucjach unijnych. W rzeczywistości jednak nie zdobyły one znaczącej przewagi. 

Chociaż - zauważa Philipp Schulmeister - warto pamiętać, że unijna opinia publiczna nie jest jednorodna. Trzeba, więc się liczyć z tym, że znaczenie będzie miało to, jak kampania zostanie poprowadzona w każdym z 27 państw członkowskich.

Co dalej? Cztery lata temu UE też się bała eurosceptyków. "Większą rolę w wyborach europejskich odegrają ludzie młodzi i organizacje obywatelskie niż partie polityczne, więc chcemy do tych dwóch grup dotrzeć"

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się kwestią wyborów do Parlamentu Europejskiego, które odbędą się w czerwcu 2024 roku. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Oczywiście martwi to, że skrajna prawica i ekstremiści zdobywają w UE coraz większe poparcie i wchodzą do politycznego mainstreamu. To niepokojące, ale zobaczmy, czy Wildersowi w ogóle uda się stworzyć rząd w Holandii i czy będzie to miało jakikolwiek wpływ na przyszłość PE"

Czy skrajna prawica i eurosceptycy zaczną rozdawać karty w Unii Europejskiej?

W ostatnich dniach urzędowania wicepremier i minister kultury Piotr Gliński zmienił zapisy w statutach TVP, Polskiego Radia i PAP. Według zmienionych statutów, w przypadku postawienia w stan likwidacji tych spółek przez organ właścicielski, czyli ministra kultury, likwidatorami muszą być dotychczasowi członkowie zarządów. Przedstawiciele koalicji KO-Trzecia Droga-Lewica przekonują, że to nadużycie prawa, ale przyznają, że zmiana ta może być pewnym utrudnieniem. Z kolei ze strony PiS padają uwagi, że jedyną nadzieją nowego rządu może być to, że do jego powołania zmiany statutu nie zostaną wpisane do KRS.

Przyszła koalicja rządowa KO-Trzecia Droga-Lewica jako jedno ze swoich pierwszych działań po przejęciu władzy zapowiadała zmiany w mediach publicznych, przede wszystkim ich "odpolitycznienie”. Pierwszym krokiem miało być dokonanie zmian personalnych na czele TVP, Polskiego Radia i PAP. Główny problem polega na tym, że od 2016 roku wyboru władz mediów publicznych dokonuje Rada Mediów Narodowych, w której większość mają członkowie PiS. Kadencja członków RMN trwa do 2028 roku. Nowa większość mogłaby zmienić ustawę o RMN i odwołać członków Rady, ale zmiany te musiałby zaakceptować prezydent Andrzej Duda.

Od dawna w środowiskach opozycyjnych trwa przygotowanie takiego sposobu dokonania zmian w mediach publicznych, by obejść drogę ustawową.

Piotr Gliński zmienił zapisy w statutach TVP, Polskiego Radia i PAP. Tak, że w przypadku postawienia w stan likwidacji przez organ właścicielski, czyli ministra kultury, likwidatorami muszą być dotychczasowi członkowie zarządów. Nadzieją nowego rządu może być to, że do jego powołania zmiany statutu nie zostaną wpisane do KRS

Politycy nowej większości zapowiadają, że mają przygotowany plan, który będzie mógł być wdrożony, gdy już będą zasiadać w rządzie. Nie chcą go ujawnić, ale według spekulacji medialnych jednym ze scenariuszy jest postawienie trzech spółek, tworzących media publiczne, w stan likwidacji przez organ właścicielski. Jest nim obecnie minister kultury i dziedzictwa narodowego. Oznaczałoby to m.in. odwołanie dotychczasowych zarządów i powołanie likwidatorów spółek, którzy by nimi zarządzali.

By taki scenariusz uniemożliwić, wicepremier i minister kultury Piotr Gliński w ostatnich dniach urzędowania dokonał zmian w statutach spółek medialnych, zakładających, że wśród likwidatorów, w przypadku wdrożenia procedury likwidacyjnej, muszą być członkowie dotychczasowych zarządów. Zmianę tę zaakceptowała już Rada Mediów Narodowych.

- To, co zrobił minister Gliński, jest niezgodne z Kodeksem spółek handlowych. Wiemy, że rozmaite podmioty znajdujące się w trudnej sytuacjach poddawane są procesom restrukturyzacyjnym lub likwidacyjnym. Nigdy w takich wypadkach nie powierza się tego zadania temu, kto spowodował kłopoty. Przeciwnie, poszukuje się rozwiązań zewnętrznych – mówi w rozmowie z jedennewsdziennie.pl Bogdan Zdrojewski z KO, dawny minister kultury, a obecnie przewodniczący sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu.

Zwłaszcza, dodaje, nie można taką zmiana statutu uszczuplać uprawnień właściciela, czyli Skarbu Państwa, przenosząc na same spółki jakiekolwiek uprawnienia. W tym przypadku decyzję, kto może być likwidatorem. - Są to próby zabetonowania sytuacji w mediach publicznych, wbrew prawu, wbrew okolicznościom i wbrew interesowi państwa polskiego – dodaje Zdrojewski.

Według informacji medialnych jednym ze scenariuszy przygotowanych przez nową większość jest postawienie trzech spółek, tworzących media publiczne, w stan likwidacji. "To, co zrobił minister Gliński, jest niezgodne z Kodeksem spółek handlowych. To próby zabetonowania sytuacji w mediach publicznych"

Typowany na nowego ministra kultury Bartłomiej Sienkiewicz nie chciał komentować w rozmowie z jedennewsdziennie.pl decyzji Glińskiego. - Lepiej działać niż mówić – powiedział tylko.

Rozmawiać o swojej decyzji nie chciał też sam były wicepremier Gliński, a komentarzy unikali inni politycy PiS, jedynie Marek Suski przekonywał, że Gliński miał prawo do takiej zmiany statutu.

Pragnący zachować anonimowość ważny polityk PiS potwierdził w rozmowie z jedennewsdzienne.pl, że zmiana ma utrudnić nowej ekipie rządowej „zamach na media”. - Właściwie po tej zmianie statutu nie mają ruchu, jeżeli chcą zachować elementarze reguły prawne. Choć tak naprawdę jedyną w pełni legalną zmianę w mediach można by przeprowadzić drogą ustawową, np. po uprzednim porozumieniu się z prezydentem – mówi ten polityk.

Przyznaje zarazem, że jedyna szansa przyszłego rządu Donalda Tuska może leżeć w tym, że do momentu jego powołania, czyli prawdopodobnie 13 grudnia, zmiany w statutach nie zostaną wpisane do KRS. Wtedy nowy minister, przyznaje, będzie mógł wszcząć proces likwidacyjny w myśl dotychczasowych statutów, czyli będzie mógł powołać na likwidatora kogoś zupełnie z zewnątrz.

Zmiana statutu jest dla przyszłego rządu problemem, bo nawet jeśli nowy minister kultury, przed ewentualnym postawieniem tych mediów w stan likwidacji, przywróci stare statuty, będzie to musiała znów zaakceptować Rada Mediów Narodowych. Typowany na nowego ministra kultury Bartłomiej Sienkiewicz nie chciał komentować decyzji Glińskiego. "Lepiej działać niż mówić"

O decyzje wicepremiera Glińskiego oraz plany wobec mediów był we wtorek pytany przez dziennikarzy sam Tusk.

- Proszę oczekiwać raczej twardych decyzji – powiedział. Dodał zarazem, że zależy mu by nowy rząd przestrzegał „możliwie wysokich standardów prawnych”. - Będziemy więc niezwykle precyzyjni, ale i bezwzględni w stosowaniu prawa wobec tych, którzy go nadużywają – podkreślił Tusk.

Przyznał, że poniedziałkowy "spektakl” z powołaniem nowego rządu Mateusza Morawieckiego był elementem przedłużania do maksimum czasu przekazywania władzy, a działania ministra Glińskiego są elementem tego samego zjawiska.

Dodał, że po dokonaniu „niezbędnych zmian” w mediach publicznych i „oczyszczeniu ich z partyjnych, bardzo agresywnych elementów” wraz z ministrem kultury będą podejmowane decyzje, mające dać odpowiedź „w jaki sposób media publiczne będą znów mogły odgrywać pozytywną rolę”.

O sprawie wypowiedział się też na swojej konferencji prasowej marszałek Sejmu Szymon Hołownia.

- Ci, którzy pracują dziś nad reformą mediów publicznych, nie są aż takimi amatorami, żeby nie przewidzieć w tych szachach, jaki ruch wykona ten, który dalej chciałby betonować media dla jednej partii politycznej. Jestem przekonany, że na taki ruch i jeszcze na dwa ruchy wyprzedzające są bardzo dobrze przygotowani, a ja nie mogę doczekać się tej zmiany, która w mediach publicznych nastąpi – powiedział Hołownia.

Zapewnił zarazem, że zmiana ta nie będzie kolejnym upartyjnieniem, tyle że "dla kolejnej partii politycznej".

Co dalej? Tusk: "Proszę oczekiwać raczej twardych decyzji". Dodał zarazem, że zależy mu, by nowy rząd przestrzegał "możliwie wysokich standardów prawnych". Podkreślił, że chodzi o „oczyszczenie (mediów publicznych) z partyjnych, bardzo agresywnych elementów”  

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się kwestią zmian w mediach publicznych - TVP, Polskim Radiu i PAP. Oto najważniejsze punkty materiału: 

Co dalej? Tusk: "Proszę oczekiwać raczej twardych decyzji". Dodał zarazem, że zależy mu, by nowy rząd przestrzegał "możliwie wysokich standardów prawnych". Podkreślił, że chodzi o „oczyszczenie (mediów publicznych) z partyjnych, bardzo agresywnych elementów” 

"To, co zrobił minister Gliński, jest niezgodne z Kodeksem spółek handlowych. Wiemy, że rozmaite podmioty znajdujące się w trudnej sytuacjach poddawane są procesom restrukturyzacyjnym lub likwidacyjnym. Nigdy w takich wypadkach nie powierza się tego zadania temu, kto spowodował kłopoty. Przeciwnie, poszukuje się rozwiązań zewnętrznych"

Jest furtka, żeby nie zmienić statutów TVP, Polskiego Radia i PAP. Tusk: "Proszę oczekiwać twardych decyzji"

Znany ze swoich antyimigracyjnych i antyislamskich wystąpień - Geert Wilders - ma szansę zostać pierwszym skrajnie prawicowym premierem Holandii. Premier Węgier Viktor Orban i szefowa skrajnie prawicowego francuskiego Frontu Narodowego - Marie Le Pen, która ideologicznie ma wiele wspólnego z Wildersem, jako pierwsi pogratulowali liderowi PVV “spektakularnej prestacji”.

Negocjacje koalicyjne trwają dopiero od czterech dni, a już pojawiły się pierwsze przeszkody. Partia Geerta Wildersa zdobyła w wyborach 37 miejsc w 150-osobowym parlamencie. Aby stworzyć rząd większościowy będzie potrzebowała dodatkowych 39 głosów. Zyska je, jeśli porozumie się z trzema partiami: liberalno-konserwatywną VVD (partia Marka Rutte, teraz pod przewodnictwem Dilan Y), chrześcijańsko-demokratyczną NSC - Nowy Kontrakt Społeczny Pietera Omtzigta i nową populistyczną partią rolników BBB, która z przytupem wygrała wybory samorządowe, a teraz uzyskała 6 miejsc w parlamencie. Zanim negocjacje koalicyjne się rozpoczęły, VVD oświadczyła, że do rządu wchodzić nie chce, ale będzie wspierać centroprawicowy rząd. 

Dr Kristof Jacobs w rozmowie z jedennewsdziennie.pl wymienia trzy powody dla których ta misja może Wildersowi się nie powieść.

- Po pierwsze, PVV jest słabo reprezentowana w Senacie, gdzie ma tylko 4 miejsca. Po drugie nie ma odpowiedniej kadry. Nie ma gdzie znaleźć ludzi, którzy mogliby pełnić funkcję ministrów i sekretarzy stanu. Członkowie jego partii zasiadali w urzędach regionalnych czy miejskich jako politycy, więc nie mają doświadczenia wykonawczego. Po trzecie chodzi o różnice programowe tych partii, których jest więcej niż podobieństw. Nie zgadzają się co do tego, których imigrantów powstrzymać. Pieter Omtzigt myśli tutaj o studentach zagranicznych, Wilders zaś o imigrantach ekonomicznych, uchodźcach, muzułmanach. Różnią się w tym, co zrobić z nierównościami ekonomicznymi. PVV i NSC chcą ograniczyć ubóstwo, podczas gdy VVD nie jest tym zainteresowane. PPV i NSC chcą więcej inwestować w służbę zdrowia, podczas gdy VVD nie. Pytanie czy uda się te różnice pogodzić.

Dr Bert Bakker z Uniwersytetu w Amsterdamie, ekspert w dziedzinie komunikacji i populizmu wyjaśnił, że negocjacje koalicyjne w Holandii trwają długo, więc VVD nadal może zmienić zdanie w sprawie koalicji. -Wiele się spekuluje na temat tego, co oznacza działanie VVD. W tym tygodniu trwają konsultacje z partiami, ale osoba za nie odpowiedzialna (red: verkenner - powołany przez Wildersa) musiała zrezygnować ze względu na wcześniejsze oskarżenia o korupcję w poprzednim zakładzie pracy. Odmowa VVD wejścia do rządu może być częścią strategii, choć wyborcy VVD chcieli negocjować z Wildersem. Więc trudno powiedzieć, czy to ich ostateczne stanowisko.

Geert Wilders ma szansę zostać pierwszym skrajnie prawicowym premierem Holandii. Misja ta jednak może się nie powieść. "Partia ta jest słabo reprezentowana w Senacie, nie ma odpowiedniej kadry i są zbyt duże różnice programowe z ewentualnymi koalicjantami"

Trzy partie obecnie typowane na członków koalicji są sceptyczne wobec UE albo antyeuropejskie. Lider NSC Pieter Omtzigt chce przeprowadzenia referendum w sprawie rozszerzenia UE. Partia rolników BBB postuluje wzmocnienie pozycji Holandii w obszarze polityki migracyjnej, natomiast Wilders wzywa wprost do referendum w sprawie Nexitu - czyli wyjścia Holandii ze Wspólnoty. Dr Bert Bakker tłumaczy, że nie wiadomo jaki byłby wynik referendum. - Możemy mieć referendum w sprawie Nexitu. Myślę, że większość Holendrów nadal wspiera członkostwo w UE. Problem w tym, że jeśli będziemy mieć prawicowy rząd, może on podkreślać negatywne konsekwencje wynikające z członkostwa w UE i wówczas nie wiadomo, jaki byłby wynik referendum. Program Wildersa jest ekstremalny i musimy zobaczyć, co wydarzy się w czasie negocjacji. Jeśli lider PVV dostanie wiele podczas nich, to jego radykalny program może złagodnieć w tym punkcie.

Zdaniem wielu komentatorów zwycięstwo skrajnej prawicy może być “kubłem zimnej wody” dla Brukseli. “Chodzi o główne tematy geopolityczne w Brukseli. O dodatkowe pieniądze dla UE, o ekspansję, o ambicje klimatyczne. A potem Holandia wybiera Geerta Wildersa. Zakładam, że jest to odbierane jako kubeł zimnej wody w wielu planach i wielu programach. I to sygnał ostrzegawczy, że może się to zdarzyć także w innych krajach” - powiedział cytowany przez telewizję NOS profesor administracji publicznej Adriaan Schout, ekspert ds. UE z think tanku Clingendael, również związany z Uniwersytetem Radboud.

Pozycja Holandii w UE może się zmienić. Wilders wzywa wprost do referendum w sprawie Nexitu. Zdaniem wielu komentatorów zwycięstwo skrajnej prawicy może być "kubłem zimnej wody" dla Brukseli 

Geert Wilders swoją karierę polityczną rozpoczął w 1997 roku jako członek VVD. Po serii konfliktów z przywództwem partii o członkostwo Turcji w Unii Europejskiej, w 2006 roku stworzył własne skrajnie prawicowe ugrupowanie - Partij voor de Vrijheid (Partie dla Wolności). Przez te wszystkie lata konsekwentnie opowiada się za zamrożeniem azylu, zamknięciem szkół islamskich i meczetów oraz wprowadzeniem zakazu noszenia przez muzułmanki chust w budynkach rządowych. 

W 2014 roku po wyborach samorządowych zapytał swoich zwolenników, czy chcą więcej czy mniej Marokańczyków w Holandii. Zareagowali skandując: “Mniej”. Wilders podsumował: “Zorganizujemy to”. Nie ujawnia szczegółów ze swojego prywatnego życia i jest dodatkowo objęty całodobową ochroną, gdyż z powodu antyislamskich wypowiedzi regularnie otrzymuje groźby. Jest też zwolennikiem Nexitu, czyli wyjścia Holandii z Unii Europejskiej.

Wiedząc, że jego radykalny program zniechęca inne partie do tworzenia z nim koalicji, podczas tej kampanii zmienił ton i stał się bardziej umiarkowany. Oprócz kwestii azylu poruszał także problem opieki zdrowotnej i zabezpieczenia społecznego. Mówił, że chce być premierem wszystkich Holendrów. To wszystko spodobało się wyborcom. Tuż po ogłoszeniu pierwszych exit poll powiedział: „Nie będziemy rozmawiać o meczetach, Koranie i szkołach islamskich (...) ale robi się wszystko aby „znowu Holender był na pierwszym miejscu”.

Zwycięstwo z tak znaczną przewagą procentową eksperci postrzegają jako zjawisko “niezwykłe”. Przedwyborcze sondaże nie dawały Wildersowi szans na znalezienie się nawet w pierwszej trójce. W opinii eksperta w dziedzinie empirycznych nauk politycznych dr Kristofa Jacobsa z Uniwersytetu Radboud dwie partie otworzyły Wildersowi drogę do zwycięstwa.

-To jest wynik braku zaufania do polityków, na którym nowe partie zbudowały swój kapitał. VVD wykorzystała problem imigracji, aby rozwiązać rząd, a na początku kampanii była otwarta na współpracę z PVV. Pieter Omtzigt (lider nowej partii chrześcijańsko-konserwatywnej NSC) nie chciał ujawnić, czy zostanie premierem, przez co stracił wyborców, którzy chcieli na niego głosować. Wilders zmienił swój wizerunek na bardziej umiarkowany i wykorzystał okazję daną mu przez VVD i NSC.

Interaktywne mapy pokazują, że partia Wildersa wygrała prawie w całym kraju oraz między innymi w Hadze, Rotterdamie i Amstelveen (miasto z dużą populacją imigrantów). Przegrała zaś z koalicją Partii Zielonych i Partii Pracy (GroenLinks/PvdA) w większości dużych miast, które również są ośrodkami akademickimi, jak: Amsterdam, Utrecht czy Leiden.

Geerta Wildersa droga do zwycięstwa. "Nie będziemy rozmawiać o meczetach, Koranie i szkołach islamskich, ale zrobimy wszystko, aby znowu Holender był na pierwszym miejscu"

Partie lewicowe z niedowierzaniem reagowały na zwycięstwo populistów. Ich liderzy podczas pierwszych wystąpień stawiali się w opozycji. Job Jetten, lider D66 (partia demokratyczna) przestrzegł przed "tzw. umiarkowanym tonem" Wildersa. “Polityka nietolerancji została znormalizowana, podczas gdy nigdy nie powinna być normalna” - mówił Jetten. Frans Timmermans z GroenLinks-PvdA wezwał zaś do obrony demokracji. Dr Jacobson przyznał, że dojrzałe demokracje mają problem z populizmem prawicowym i lewicowym. Te radykalne partie poddają w wątpliwość podstawowe fundamenty demokracji.

-W programie Wildersa są punkty niekonstytucyjne. Omtzicht mówił zaś w kampanii o potrzebie stworzenia Sądu Konstytucyjnego, aby zagwarantować trwałość konstytucji, wzmocnić instytucje państwowe. Generalnie Wilders nie jest tak radykalny, jeśli chodzi o instytucje demokratyczne, co widać podczas wyborów. Jeśli przegrywa wybory, to potrafi to przyjąć. Mówi: przegrałem, to mój błąd, muszę to robić inaczej. On nie jest jak Trump i nie tworzy teorii konspiracyjnych. To, co on rob, to podważa cywilne prawa mniejszości narodowych i to tutaj zagraża podstawom liberalnej demokracji. Na przykład na Węgrzech pierwsze co zrobił Victor Orban, to zmienił system wyborczy, aby skonsolidować władzę. Wilders nie zamierza tego robić. To, co chce zrobić, to wprowadzić referenda antyrządowe, czyli wzmocnić kontrolę społeczną.

Zdaniem dr Berta Bakkera trzeba obserwować, czy sytuacja mniejszości się nie pogorszy. - Jeśli program Wildersa zdominuje program koalicji, to mniejszości mogą się martwić. Zmiana ich sytuacji może postępować małymi krokami. W programie PVV jest wiele antydemokratycznych pomysłów i na to powinniśmy być uczuleni.

PVV zagrożeniem dla demokracji? “Polityka nietolerancji została znormalizowana, podczas gdy nigdy nie powinna być normalna", "Jeśli program Wildersa zdominuje program koalicji, to mniejszości mogą się martwić" 

Imigranci zadają sobie pytanie o swoją przyszłość w Holandii. W mediach społecznościowych pojawiły się pierwsze memy przedstawiające muzułmanina z walizką czekającego na ogłoszenie pierwszych wyników wyborów, które sugeruje, że przyszedł czas, aby się pakować. 

Długo nie trzeba było czekać na reakcję burmistrz Amsterdamu Femke Halsema. Polityczka wyraziła zrozumienie dla obaw muzułmańskich mieszkańców miasta, którzy stanowią ponad 12 proc. populacji miasta: „Nie akceptujemy rasizmu, nienawiści do muzułmanów ani ksenofobii. Jesteśmy z wami, należymy do siebie. Drodzy mieszkańcy Amsterdamu, w tym mieście wszyscy są równi i wszyscy mogą spodziewać się takiego samego traktowania”. 

Nauczyciele jednej ze szkół językowych w Amsterdamie, w której holenderskiego uczą się dzieci imigrantów z całego świata, w rozmowie z jedennewsdziennie.pl zastanawiali się, czy zwycięstwo Wildersa będzie miało negatywne konsekwencje dla funkcjonowania ich placówki.

W Utrechcie i kilku innych mniejszych miastach małe grupy przeciwników Geerta Wildersa wyszły w piątek i sobotę na ulice, aby pokazać swój niezadowolenie z wyników wyborów. Dużą manifestację zwołali w Amsterdamie - Amnesty International, organizacja pokojowa PAC, Vluchtelingen Werk (pomagająca uchodźcom), Women Inc, Arts Association oraz klub LGBT. Ich hasło to: „Razem dla solidarności: o rządy prawa, o Holandię dla wszystkich”.

Co dalej? Imigranci zadają sobie pytanie o swoją przyszłość w Holandii. Burmistrz Amsterdamu: "Nie akceptujemy rasizmu, nienawiści do muzułmanów ani ksenofobii. Jesteśmy z wami, należymy do siebie" 

Witaj w JedenNewsDziennie.pl. Dziś zajmujemy się kwestią układanek politycznych w Holandii po zwycięstwie skrajnej prawicy. Oto najważniejsze punkty materiału: 

"Jeśli program Wildersa zdominuje program koalicji, to mniejszości mogą się martwić. Zmiana ich sytuacji może postępować małymi krokami. W programie PVV jest wiele antydemokratycznych pomysłów i na to powinniśmy być uczuleni"